Unit-linked – әлемдегі ең танымал өмірді сақтандыру өнімі
«Өмірді жинақтаушы сақтандыру туралы ерекше айтқымыз келеді, - дейді «Standard Life» ӨСК АҚ-да. - Бұл өнім үлкен әлеуетке ие. Оның тартымдылығы бірнеше факторларға байланысты. Біріншіден, бұл клиенттің өмірі мен денсаулығына қатысты күтпеген жағдайлар туындаған жағдайда абсолютті сақтандырушы қорғау болып табылады, ал екіншіден, бұл өмірдегі белгілі бір оқиға үшін қаражаттың белгілі бір мөлшерін жинақтау мүмкіндігі. Бұдан басқа, сақтандыру компаниясы сақтандыру кезеңінде белгілі бір табысқа кепілдік береді. Жинақтаушы сақтандырудың құндылығы клиентті, оның отбасын және жақындарын күтпеген оқиға жағдайында ықтимал тәуекелдерден қорғау болып табылады. Көптеген адамдар осы өнімді және депозитті салыстырады. Дегенмен, мұнда мәселе өмірді сақтандыру өнімдері мен депозиттердің табыстылығы арасындағы айырмашылық емес, ал клиентті қорғау құнында. Бұл өнімнің тартымдылығы сөзсіз өсетін болады, бұны әлемдік тәжірибе дәлелдейді.
Бүгінгі күнге ҚР Ұлттық банкі unit-linked сияқты өмірді жинақтаушы сақтандырудың өнімдерін құруды қарастыруда екенін атап өткен жөн, ол бойынша сақтандырушы өзінің жинақтамаларының инвестициялық стратегиясын басқаруға тартылатын болады.
«Бұл өнім, кейбір ТМД және Еуропа елдерінің тәжірибесі дәлелдегендей, нарықта сұранысқа ие болады деп күтілуде», - дейді «Казком Life» ӨСК басқарушы директоры Айгүл Боранбаева.
«Мұндай қаржылық құрал бүгінгі таңда талқыланған зейнетақы реформасының үлгісіне логикалық түрде кірістірілуі мүмкін, бұл қолайсыз оқиғалар болған жағдайда әлеуметтік бағытталған сақтандыруды қамтамасыз ету арқылы зейнетақылық қамсыздандыру үшін қаражат жинау үшін жұмыс істейтін азаматтардың зейнетақы активтерін жинауға және басқаруға мүмкіндік береді», - деп қосады Standard Life-та.
«Әлемдегі масштабта Unit-linked инвестициялық сақтандыру - өмірді сақтандырудың ең танымал өнімі (70% дейін) болып табылады», - деп атап өтті «НОМАД LIFE» ӨСК АҚ сақтандыру мәселелері бойынша басқарушы директоры, басқарма мүшесі Асқар Шакенов. - Unit-linked өнімдері - бұл өмірді сақтандыру және халықаралық қаржылық нарықтарға шығу мүмкіндігімен инвестициялаудың симбиозы. Клиенттерге - жеке тұлғаларға ең танымал қаржы құралдарына қол жеткізі мүмкіндігі беріледі. Бұлар клиенттер таңдауы бойынша, әлемдік индекстер, мұнай және шикізат секторы, жаңа технология, алтын және бағалы металдар және тағы басқаларға бағытталған инвестициялық стратегияларды пайдалана отырып акциялар, облигациялар, ETF, құрылымдық ноталар, опциондар, фьючерстер және басқалар. Сонымен қатар, бұл өнім толық транспарентті, ол клиентке алынатын комиссиялар туралы толық ақпарат беру арқылы, өзінің инвестициялық портфелінің (қаржы құралдарының жиынтығы) құнының өзгеруін күнделікті қадағалау мүмкіндігін береді, бұл дұрыс және ең маңызды және уақытылы шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. Бұл өнім қаржылық тұрғыдан сауатты тұтынушыға арналған, ал жүлде - елеулі инвестициялық кіріс алу».
Өмірді сақтандыру - перспективалық нарық
Батыста сақтандырудың бұл түрі басым болып табылады, сақтандыру сыйлықақылары жалпы сыйақылар көлемінің шамамен 50-60 пайызын құрайды, деп жазады Standard Life.
Асқар Шакеновтың болжауы бойынша, өмірді сақтандыру өнімдеріне деген тұтынушылық сұраныс өседі, соңғы бірнеше жылдағы оқиғаларға байланысты тұрғындар артық бағаланған банк секторынан көңілі қайтты. Ол табысты қаржыгерлердің маңызды ережелерінің бірін есіне алады: «Барлық жұмыртқаны бір себетке салуға болмайды!».
Оның айтуынша, таяу болашақта зейнетақы реформасы күтілуде, бұл азаматтарға зейнетақы жинақтары бойынша инвестициялық шешімдер қабылдауға қатысуға мүмкіндік беруі тиіс. Әлемдік тәжірибеге сәйкес, өмірді сақтандыру компаниялары осы процесте өз өнімдерімен – зейнетақылық жоспарлар (defined contribution и defined benefit) негізгі рөлді атқаруы тиіс.
«Сақтандырудың ең қарқынды дамып келе жатқан саласы - жұмыскерлерді өздерінің (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде жазатайым оқиғалардан міндетті түрде сақтандыру болып табылады», - деп қосады «Мемлекеттік аннуитеттік компания» (МАК). - 60% -дан артық емес жұмыс берушілер өздерінің қызметкерлеріне сақтандыруды қамтамасыз ету фактісін ескере отырып, сақтандырудың бұл түрі ең маңызды әлеуметтік маңызы бар және тұтастай мемлекет үшін және әрбір қызметкер үшін маңызды болып табылады. Екінші бағыт зейнетақыны сақтандыру болып табылады. Оған халық арасында сұраныс бар. Жалғыз нәрсе, зейнетақы жинақтарының жетіспеушілігінен әрбір адам оны ала алмайды. Бүгінгі таңда 55 жастағы еркектер үшін зейнетақы аннуитетін өтеу үшін 9,6 млн. теңгеден астам зейнетақы жинақтары, ал 50 жастағы әйелдерге 13,5 млн. теңгеден астам қаражат қажет. Жоғары құны, компания адамды бүкіл өмірі бойы зейнетақымен қамтамасыз етуімен, түсіндіріледі. Біз оның адамды бүкіл өмірі бойы зейнетақысын қамтамасыз етудің барлық қауіп-қатерлеріне қамқорлық танытамыз - оның жинақталған зейнетақы қаражаттары біткеніне немесе бітпегеніне қарамастан.
«Біз қарыз алушының сақтандыру нарығының жоғары өсуін болжай алмаймыз, дегенмен 7-10% көлеміндегі өсім мүмкін», - дейді Айгүл Боранбаева. - Сондай-ақ 10-12% шегінде қызметкерлерді жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру нарығының өсуі мүмкін. Зейнетақы аннуитеті бойынша, мұндай келісімшарттарды жасасу үшін қажетті жинақталған зейнетақы қаражатының жеткілікті көлемі бар адамдар санының азаюына байланысты көлемдердің шамалы азаюы күтіледі. Сонымен қатар, 2018 жылдан бастап, Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңға енгізілген өзгертулерге сәйкес аннуитеттік зейнетақымен қамсыздандыру туралы келісімдер бойынша төлемдердің жиілігі өзгереді, бұл, сөзсіз, осы сақтандыру өнімінің артықшылықтарын азайтады».
Онлайн қызметтерге ерекше көңіл аудару
Standard Life-та, алдағы жылдары тұтынушылық сұранысты дамытудағы негізгі үрдістер онлайн-қызметтерді дамытуға байланысты болады деп саналады.
«Компанияның қашықтан байланыс арналарын дамытудағы негізгі міндеті – 24/7 режимінде бүкіл сақтандыру циклдында клиентпен байланыста болу: сақтандыру сыйлықақысын есептеуден бастап, соңғы сақтандыру төлемін алуға дейін. Бұл тұтынушылардың мінез-құлық үлгілерінің өзгеруіне байланысты, олар бүгінгі күні оларға қосымша уақыттық ресурстарды жұмсамай-ақ онлайн режимінде қызметтерді алғысы келеді. Бұдан басқа, тұтынушылар, келісімшартқа қол қоюдан бастап сақтандыру төлемдерін алуға дейін тізбектің барлық түрлеріндегі қызметтерді онлайн режимінде алу мүмкіндігін, жоғары бағалайды».
«Сақтандыру компанияларының тарапынан, біздің ойымызша, нарықты ынталандыру үшін азаматтардың сақтандыру мәдениетін жақсартуға, қарапайым сақтандыру бағдарламаларын құруға және сақтандыру полистерін онлайн режимде сатуды жүзеге асыруға бағытталған іс-шараларды өткізу қажет», - деді Айгүл Боранбаева. Сондай-ақ, бар клиенттерге клиентке қызмет көрсетуді жақсарту маңызды, атап айтқанда, әр түрлі мобильді қосымшалар, жеке кабинеттер арқылы жеке ақпаратқа еркін қол жеткізу мүмкіндігін жасауға, төлем терминалдары, электрондық әмияндар және басқа мобильді қосымшалар арқылы сақтандыру сыйлықақысын төлеуге зор мүмкіндік беруге. Клиенттердің мәселелерін жылдам шеше алатын, мәселелерді ұзақ қараудан және олар бойынша шешімдер қабылдаудан арылтатын компаниялар бәсекеге қабілетті болады».
Қазақстандық сақтандыру нарығы іс жүзінде экономиканың дамымаған секторы, біздің елімізде, сақтандыруды қорғаумен барлығы дерлік қамтылмаған, - деп МАК-да қорытындыланады. «Біріншіден, бұл халықтың қаржылық сауаттылығын төмендетумен байланысты, ал екіншіден, нарықтық реттеу өсуге, шығармашылық тәсілдемеге және компаниялардың прогрессивті дамуына кедергі жасайды», - деп түсіндіреді Мемлекеттік аннуитеттік компания. - Сақтандыру компаниялары өздерінің инвестициялық қызметінде реттеушінің қатаң талаптары бойынша шектеледі. Бірақ мәселе тіпті шектелуде емес, ал қор нарығында құралдар болмауында. Біз осы сатыдан тезірек өтуіміз керек және қазақстандықтарға сұранысқа ие өнімдер мен қызметтерді ұсына отырып, дамуға кірісуіміз керек. Бұл үшін халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру, олардың төлем қабілеттілігінің өсуін қамтамасыз ету, инфрақұрылымды дамыту, оның ішінде заңнамалық даму және қор нарығын дамыту қажет».
Фото 1prof.by сайтынан
