Қорытынды емтихандар алдындағы баланың стресс деңгейіне әдетте ата – аналар үлкен әсер етеді-олар жақсы нәтижелер мен грантқа түсуді күтеді. Өкінішке орай, сайып келгенде, жеткіліксіз жақсы нәтижелер жүйке шаршауына және балалардың денсаулығына одан да ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. NOMAD Life ӨСК Басқарма төрағасының орынбасары Елена Тайтуголева атап өткендей, бұған жол бермеу және оқу ақысын төлеу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін қазақстандықтар Арнайы мемлекеттік бағдарламалардың көмегімен алдын ала тиімді ақша жинай бастайды.
Сарапшы атап өткендей, өту балын жинамау және жоғары оқу орнына түспеу, тіпті грантқа түспеу қорқынышы көбінесе балаларға теріс әсер етуі мүмкін. "Сондықтан ата-аналарға кеңес: теріс реакцияларды тежеу арқылы балаңыздың күшті және әлсіз жақтарын түсінуге тырысыңыз. Сәтсіз емтихан әлемнің соңы емес екенін түсіндіріңіз. Биылғы жылы түсу мүмкін болмайды – келесі болады, бір институтқа түспеді – сіз басқасына құжат тапсыра аласыз", – деп кеңес береді Елена Тайтуголева.
Яғни, бала жағдайдан шығудың жолы әрқашан болатынын білуі керек, ал ата-аналар әрқашан қолдау көрсетеді. Бұл ретте талапкерді қаржылық қамтамасыз ету мәселесін сарапшының айтуынша, алдын ала қарастырған жөн. Оқуға түсуге қаржылық тұрғыдан қалай дайындалу керек грантқа түсуге деген ұмтылыс ең алдымен қаржылық талпыныстардан туындайды-бұл отбасына оқу ақысын төлеуге кететін шығындар түріндегі жүктемені азайтуға көмектеседі. Алайда, ҰБТ-ның күтпеген нәтижесі болған жағдайда қазақстандықтар мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесін (МБЖЖ) пайдалана алады.
"Бұл бағдарламаның артықшылығы-ата-анадан басқа, өмірді сақтандыру компаниясы (ӨСК) немесе банк, сондай-ақ Мемлекет білім алуға ақша жинауға көмектеседі. Нәтижесінде, МБЖЖ бірқатар мәселелерді шешеді: білім алуға несие алудың қажеті жоқ; грантқа түсу туралы алаңдамауға болады; оқу елін өз бетінше таңдауға болады; шет тілінде оқи отырып, Қазақстандағы университетті таңдауға болады; грантқа түсу кезінде жинақталған қаражатты өз қажеттіліктеріне жұмсауға болады. Өкінішке орай, ата – аналардың негізгі бөлігі МБЖЖ бағдарламасы туралы өз баласының білім алуына қаражат жинау мүмкіндігі ретінде білмейді", - деп атап өтті сарапшы.
Қазақстандықтар МБЖЖ шеңберінде жинақтай алатын сома таңдалған ЖОО-да оқу құнына байланысты айқындалады. Мысалы, ҚБТУ-да бір жыл ішінде оқу құны шамамен 2,3 млн теңгені құрайды, ал әл – Фараби атындағы ҚазҰУ-да-1,3 млн теңге. Яғни, көп нәрсе ата – аналардың қаржылық мүмкіндіктеріне байланысты-жарна сомасы неғұрлым көп болса, өнім бойынша кірістілікті (жылдық 8%) және мемлекет сыйлықақысын (жылдық 5-7%) ескере отырып, жинақ сомасы соғұрлым жоғары болады.
"Өмірді сақтандыру компаниясында МБЖЖ ресімдеу кезінде қосымша артықшылық сақтандыру болады. Яғни, егер өз баласына жинақтаушы шот ашқан ата-анаға қандай да бір жағдай орын алса, өмірді сақтандыру компаниясы шарт бойынша төлемдерді ата – ана жүзеге асырған жарналардың саны мен сомасына қарамастан толық көлемде жүзеге асырады", - деп атап өтті сарапшы.
Бұл ретте қазақстандықтарға ақшаны жинақтаушы сақтандыру арқылы мүмкіндігінше ертерек жинауды бастау ұсынылады. Содан кейін шарттың ұзақ мерзімі ата-аналарға отбасы бюджетіне аса зиян келтірместен неғұрлым төмен жарналар өндіруге және ӨСК кірістілігі мен мемлекет сыйлықақысының жоғары пайызын алуға мүмкіндік береді. "Салыстыру үшін, егер ата – ана 5 жылға 10 000 АҚШ долларын салса, онда 10 жылға 20 500 доллар болса, 15 жылға 28 500 доллар болса, жинақ сомасы шамамен 14 000 долларды құрайды. Егер инфляцияны және түсу сәтіне қарай доллар бағамының өзгеруін ескеретін болсақ, онда Қазақстандағы университетке де, шетелде оқуға да ақша жеткілікті", - деп қорытындылады NOMAD Life ӨСК Басқарма төрағасының орынбасары.
Нәтижесінде алдын-ала жинақталған ақша грантқа түспеген жағдайда сақтандыруға мүмкіндік береді, бұл оқушылар үшін стрессті және ата-аналар үшін ақшалай жүктемені азайтады.
Ашық дереккөздерден алынған сурет
