Кез келген ерікті сақтандыру туралы әңгіме басталғанда «ескі әуен» басталады, деп жазады басылым. Олардың капиталистік әдеттері біз үшін жат дегендей. Бұл олай емес. Осыдан 30-40 жыл бұрын КСРО дүниежүзіндегі ең ірі және дамушы сақтандыру нарығының бірі әрекет еткен. 1985 жылы мемлекеттік сақтандырудың 23 түрі болған – 14 мүліктік және 9 жеке. Өмірді сақтандыруды (соның ішінде жинақтаушы) 85 млн адам қолданған (КСРО тұрғындарының 25% артық). Бұл нарық ескі жүйемен бірге жоғалды.
- Орасан гиперинфляциялы 1991 жылғы коллапс орын алғанда ел тұрғындары бүкіл жинақтарын жоғалтып алды. Бұл тек сақтандыруға ғана емес, банктердегі депозиттерге де қатысты – неге болса да ашылған. Бір сәтті жинақтар құнсызданды, - деп мәлімдеді Бүкіл Ресейлік Сақтандырушылар Одағы Өмірді сақтандыруды дамыту жөніндегі комитеттің төрағасы Максим Чернин. – Мұндай дағдарыстар қаржы құралдарына осал тиеді. Әсіресе өмірді сақтандыру сияқты ұзақ мерзімді құралдар бойынша. Адамдардың генетикалық есінде әлі де «Мен ақша салсам, олар күйіп кетеді» деген пікір жойылмаған.
Бұл дәлелді статистика растайды. НАФИ зерттеулері бойынша Ресейліктердің тек қана 30% бүгінгі таңда сақтандыру компанияларына сенеді. Сарапшылар бұл пікірмен не істерін білмейді. Мінез-құлық экономикасының мұндай заңы бар: сіз соңғы қаржы дағдарысы болған кезден бастап қанша жыл өтсе, сонша жылға алдағы болашаққа жоспарлайсыз. Ресейде олар әр 8-10 жыл сайын өтеді. АҚШ және Еуропада мерзімділігі де сондай, бірақ ауқымы азырақ. Нақты нарықтарда қуыстар жойылады: ипотекалық, интернет-компанияларда. Ұлттық валютаның құнсыздануы ол жақта болмағаны талай. Осы жерден – ақшаны ұзақ мерзімге салу әдеті қалыптасқан.
Осы сияқты «Комсомолка» атағандай, адамдардың санасында бір тұрақты аңыз қалған – ақшаны сақтандыру компаниясынан алу қиын. Тіпті ала алсаң жақсы. Иә, сақтандыру компаниялары шынымен ақшаларын беруге асықпайды. Бірақ бұл олардың алаяқтығында емес, деп түсіндіреді сарапшылар. Біздің адамдар бұрынғыдай шартты көлденең оқи салуға болады деп есептейді. Немесе одан аса, - қарамай қол қоя салады. Сақтандыру – бұл әдетте қызметтер жинағы және өте қызық заңды құжат.
- Шарттың мәнін түсінбегендіктен көптеген даулы жағдайлар туындайды. Мысалы көлікті тек қана айдап әкетуден ғана не залалдан ғана сақтандыруға болады. Үйді тек қана өрттен, немесе ағаштың құлауынан, іргетастың мәселерінен сақтандыруға болады. Мұндай ерекшеліктер аталған тәуекел сақтандырылмаған болып шықса, төлеуден бас тартуға әсер етеді. Сонымен қатар сақтанушы жазатайым оқиға туралы хабарлама мерзімдерін сақтамауы мүмкін. Немесе тәуекелдің алдын алу бойынша шаралар қабылдамауы мүмкін. Мысалы, көлікті дабыл қаққышпен жабдықтау керек болды, ал ол жасалмады. Немесе турист сақтандыруға альпинизм жаттығуларын енгізбесе де, Эльбрусқа көтерілуге шешім қабылдады, - деп түсіндірді РФ Үкіметінің Қаржы университет профессоры, Александр Цыганов. – Бұл ретте әдетте шатасу орын алады. Сақтандыру шартының аты түрлі сақтандырылған тәуекелдер мен олардың ішіндегі ерекшеліктер жинағында бірдей болуы мүмкін.
Басылымда сол сияқты Ресейліктердің жартысына жуығы (40%) өз өмірлерін мүлдем жоспарламайды деп белгілейді. БРҚПЗО-ның сауалнамалары осындай. Зерттеу 2010 жылы жасалған, ал бұған дейін – 1990 – және барлық кезде аспанда ұшып жүргендердің пайызы бірдей. «Әдетте біз маңызды мәселелерді шешімін, құдіретке немесе ғажапқа сеніп, кейінге қалдырамыз. Прагматикалық еуропалық мұндай көзқарасты түсінбеуі мүмкін, деп жазады басылымда. – Алайда, бұл әдет біз табиғатымыздан оптимист екенімізді көрсетеді. Өлім, жазатайым оқиға, өрт және басқа катаклизмдер туралы ойды біз өзімізден аулақ ұстаймыз. Бәлкім, жолымыз болады!»
БРҚПЗО бас директоры Валерий Федоров бұл адам бүгін ертең не болатынын білмейтін, біздің уақытқа қарқынды қарсыласуымыздың салдары деп болжады. Немесе – орыс мінезінің ерекше белгісі.
Ол қоғамның дамуға қаншалықты қабілетті болуының, қаншалықты оның тұрақты және тыныш болуының ең маңызды индикаторының бірі – бұл жоспарлаудың мүмкіншілігі деді. Егер адам бірнеше жылға алға жоспарлауға қабілетті болса – бұл осы қоғам сапасының және онда адамдарға қаншалықты қолайлы екендігінің көрсеткіші.
Біздің елімізде сақтандыру мансабының жоқтығы Ресейліктердің басым бөлігі өздері байсалды қорғауға болатындай сол саулық деңгейіне жетпегенін көрсететін шығар, дейді kp.ru.
Дереккөз: https://www.kp.ru/daily/26927.3/3976945/
