1998 жылғы 1 қаңтардан бастап "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Заңға сәйкес елде зейнетақы реформасы жүзеге асырыла бастады. Оның негізгі мақсаты анықталды: зейнетақы жарналарын дербестендірілген есепке алу арқылы зейнетақымен еңбек үлесін өлшейтін қаржылық тұрақты, экономикалық өсуді ескеретін және әділ жүйені құру. Реформалау нәтижесінде бүгінгі күні ҚР-да зейнетақымен қамсыздандырудың көп деңгейлі жүйесі жұмыс істейді.
2000 жылы зейнетақы активтерін инвестициялаудың негізгі принциптері анықталды.
2001 жылы зейнеткерлік жас ерлер үшін 63 жас және әйелдер үшін 58 жас болып белгіленді.
2003 жылы зейнетақы жинақтарын сақтандыру ұйымдарына аудару мүмкіндігі пайда болды. Сонымен қатар, жұмыс берушілер арнайы кәсіп қызметкерлерінің пайдасына ерікті кәсіби зейнетақы жарналарын жасай бастады.
2004 жылы ҚР Ұлттық Банкі ҚР Үкіметімен қатар Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қорының акционері болды.
2009 жылғы маусымнан бастап инфляция деңгейін ескере отырып, жинақтаушы зейнетақы қорларында мемлекеттің міндетті зейнетақы жарналарына кепілдік беру қағидалары күшіне енді.
2014 жылы зиянды өндірістерде жұмыс істейтін қызметкерлер үшін жұмыс берушінің қаражаты есебінен 5% мөлшерінде міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары енгізілді.
2016 жылғы 1 қаңтардан бастап күш құрылымдарының барлық қызметкерлеріне еңбек сіңірген жылдарына қарамастан, зейнетақымен қамсыздандыру республикалық бюджеттен жүзеге асырыла бастады. 2016 жылғы 10 тамызда әскери қызметшілердің пайдасына бюджет қаражаты есебінен бұрын аударылған міндетті зейнетақы жарналарының 50% -. республикалық бюджетке қайтару жөніндегі іс-шаралар аяқталды.
2018 жылғы 1 қаңтардан бастап міндетті жарна түрлері есебінен қалыптастырылған БЖЗҚ-дағы жеке зейнетақы шоттарындағы жинақтардан зейнетақы төлемдері БЖЗҚ-дан ай сайын жүзеге асырыла бастады. Әйелдердің зейнеткерлік жасын кезең-кезеңімен арттыру басталды.
2018 жылғы шілдеден бастап базалық зейнетақыны тағайындау тәртібі өзгерді, оның мөлшері еңбек өтіліне және зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне байланысты болды.
2018 жылғы 26 желтоқсанда "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Заңға азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша жұмыстарды орындайтын және қызметтер көрсететін жеке тұлғалардың міндетті зейнетақы жарналарын төлеу рәсімін жеңілдетуге бағытталған өзгерістер енгізілді.
2019 жылы "Е-нотариат" жүйесі мен БЖЗҚ ақпараттық жүйесі интеграцияланды, бұл БЖЗҚ мен нотариустар арасындағы өзара іс-қимылды оңтайландырды.
2021 жылы азаматтар зейнетақы жинақтарының бір бөлігін Тұрғын үй жағдайларын жақсарту және тегін медициналық көмектің және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандырудың кепілдік берілген көлеміне кірмейтін емдеу үшін, сондай-ақ жеке басқарушы компанияларға инвестициялық басқаруға беру үшін пайдалану құқығына ие болды.
2022 жылы бірлескен (отбасылық) зейнетақы аннуитеті енгізілді.
2023 жылдың 1 қаңтарынан бастап әйелдердің зейнеткерлік жасы 61 жасты құрады. Оның жоғарылауы 2028 жылға дейін тоқтатылды. 2031 жылға қарай бұл мужчин зейнеткерлік жасына тең болады деп жоспарлануда.
2023 жылғы 1 шілдеде Қазақстан Республикасының әлеуметтік кодексі күшіне енді, ал "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Заңның күші жойылды. Бұл тармақты төменде толығырақ ашамыз.
2024 жылғы 1 қаңтардан бастап жинақтаушы зейнетақы жүйесінің жаңа компонентін — жұмыс берушінің өз қаражаты есебінен жүзеге асырылатын жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын кезең-кезеңімен енгізу басталды.
2024 жылғы 1 қаңтардан бастап "Ұлттық қор — балаларға" бағдарламасы басталды, оның шеңберінде барлық кәмелетке толмаған қазақстандықтарға Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының 18 жылдағы орташа инвестициялық табысының 50% - ы жыл сайын тең үлестермен есептелетін болады.
Ашық дереккөзден алынған сурет
