2023 жылдың басына қарай халықтың жалпы санындағы балалардың үлесі 31,2%-ды құрап, соңғы бес жылда 3 пайызға өсті. Балаларды әлеуметтік қолдауға анағұрлым жоғары бюджет шығындарына қарамастан (қарттарға қарағанда), тәуелді ауыртпалықтың негізгі бөлігін балалар құрайтынын демографтар болашақта экономика үшін қолайлы фактор деп атайды. Расында да, алдағы 10-15 жылда бұл балалардың көпшілігі еңбекке жарамды жасқа келіп, жұмыс күшінің қатарын толтырады.
Елдегі егде жастағы тұрғындардың үлесі биылғы жылдың басында 11,4%-ды немесе 2,2 миллион адамды құрады. 2018 жылдың қаңтар айында бұл көрсеткіш 7,3%-ды құраған. Бұл жерде әдістемелік ескертпе жасау маңызды. 2022 жылға дейін ҚР СЖжРА Ұлттық статистика бюросының бюллетеньдерінде халықаралық стандарттар бойынша жас шектеулері көрсетілген: балалар – 14 жасқа дейін, еңбекке жарамды халық – 15 жастан 64 жасқа дейін, қарттар – 65 жастан асқан адамдар. 2023 жылғы 1 қаңтардағы жедел ақпаратта Қазақстандағы зейнеткерлік жасты ескере отырып, жас бойынша халық саны көрсетілген: ерлер үшін 63 жас, әйелдер үшін 61 жас. Балалар саны 15 жасқа дейін есепке алынды.
Аймақтық бөлікте демографиялық коэффициенттер жалпы республикалық деңгейден айтарлықтай ерекшеленеді. Ең жоғары жүктеме оңтүстік және батыс аймақтарда байқалды. Антикөшбасшы - Түркістан облысы, онда мың ересек адамға 886 бала мен қарт келеді. Қызылорда (819), Жамбыл (815) және Маңғыстау (845) облыстарының, сондай-ақ Шымкент қаласының (811) көрсеткіштері де 800-ден асып түсті.
Мегаполистерде балалар мен қарттардың айтарлықтай төмен үлесі тіркелді: Астанада бұл көрсеткіш 625, Алматыда – 642. Бұл ішкі көші-қон процестеріне байланысты болуы мүмкін: ірі қалаларда өңірлерден еңбекке қабілетті ересек халықтың ағыны байқалады. Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстары сәйкесінше 672 және 651 көрсеткіштерімен демографиялық жүктемесі төмен аймақтарға жатқызылған.
Туғандар мен өлім-жітімнің қазіргі өсу үрдістерін ескере отырып, яғни базалық сценарий бойынша демографиялық жүктеменің жалпы коэффициенті алдымен төмендейді: 2025 жылға қарай – 712-ге, 2035 жылға қарай – 681-ге дейін. Болашақта жүктеменің өсуін күтуге болады, 2050 жылға қарай жұмыс істейтін мың адамға шаққанда 773 асыраудағы адамға дейін болады.
Дереккөзі: http://finprom.kz/ru/article/v-kazahstane-dolya-starikov-i-detej-uzhe-prevysila-42
Сурет ашық дереккөздерден
