Өздерінің 2021 жылға Қазақстанда ақпан айына макроэкономикалық шолуында AERC сарапшылары құжатта келесі алғышарттарға сүйенетінін айтты: Brent-ке баға жылына орташа бір баррельге $48,5 деңгейінде қалыптасады; сауда серіктестердің – елдер экономикасы 4,5%-ға өседі; Қазақстанның мұнай және газ конденсатын өндіру көлемі 86 млн. тонна деңгейінде қалыптасады. Осындай шарттар жағдайында Қазақстанның нақты ЖІӨ 4,8%-ға өседі. Сонымен бірге тұтынушылық инфляция 2020 жылмен салыстырғанда бәсеңдейді және 2021 жылы 6,5%-ды құрайды. Қазақстанның төлем балансының ағымдағы шоты AERC-дің болжамы бойынша, экспорт пен импорттың біртіндеп қалпына келуін ескеріп, осы жылы ЖІӨ-ден -5%-ды құрап, $9,4 млрд дефицитпен қалыптасады.
«2021 жылы әлемдік экономикада белгісіздіктің үдей түсуі алғышарты және Brent-ке $48,5 баға кезінде теңгеге доллар бағамы 2020 жылмен салыстырғанда 4,8%-ға теңгенің әлсіздеуін көрсетіп, 2021 жылға орта есеппен 432,8 бірлік деңгейінде қалыптасады. Қазақстанда номиналды ақшалай табыстар номиналды жалақы 9,2%-ға өсу аясында 9,5%-ға өседі. Осы жылдың қорытындысы бойынша орташа жылдық тұтынушылық инфляция долларға теңгенің әлсіздеуі болжамы және Ұлттық Банктің базалық мөлшерлемені 9% деңгейінде сақтау туралы болжам аясында 6,5% деңгейінде қалыптасады» - делінген құжатта.
Шолуда үкіметтің қаржы репрессиясы саясатын енгізу инфляциялық тәуекелдермен түйіндес екені айтылған.
«Біріншіден, ол экономиканың жеңілдікті несиелеудің мемлекеттік бағдарламаларының кең спектрі арқылы экономикада баламалы пайыздық мөлшерлемені құрады және сол себепті нақты сектор базалық пайыздық мөлшерлеменің өзгерісіне әрекет жасамайды. Экономиканың жеңілдікті несиелеу шаралары ақша массасының өсуімен қабаттас болатынын, ал осы кезде пайыздық канал жұмысының тиімділігі экономикада баламалы мөлшерлемелердің болуымен тежелетінін ескеріп, елде ұзақ мерзімді инфляцияның тәуекелдері ұлғаяды. Екіншіден, мұндай мемлекеттік бағдарламалар банк секторының қаржы тұрақтылығы үшін тәуекелдерді туындатады. Мұндай тәуекелді еңсеру үшін базалық деңгейден төмен мөлшерлемелер бойынша өтімділікті ұсынатын «Қазақстандық тұрақтылық қоры» құрылды. Алайда мұндай тәжірибе банктерді тұрақсыздық және дербессіздік тәуекелдерін құра отырып, нарық талаптарында өз өнімдерін ұсыну мүмкіншілігінен айырады. Үшіншіден, ақшаның нарықтық құнын арзандату арқылы экономиканы ынталандыру тәжірибесі экономикада жергілікті көпіршіктерді үрлеу тәуекелімен қабаттас болады. Атап айтқанда, жеңілдікті несиелеуді беру арқылы ШОБ-ті қолдау бойынша шаралар банктерді несиелерді алушылардың қатысында скоринг талаптарын төмендетуге мәжбүрлейді, ол нашар қарыздардың өсу ықтималын туындатады. Мұндай процессті «ШОБ көпіршігі» деп атауға болады: 2020 жылы шағын бизнеске несиелер 19,3%-ға өсті. Бұл ретте соңғы инстанцияның кредиторы мемлекеттік бюджет болу қаупі бар» - деп санайды AERC.
Бұдан басқа, олардың пікірі бойынша көпіршікті үрлеу тәуекелі Қазақстанның ипотекалық нарығында бар: 2020 жылы халықтың табысының төмендеуіне қарамастан тұрғын үйге сұраныс өсті. Өткен жылға қорытынды ретінде жаңа тұрғын үйді сатуға баға 5,2%-ға, екінші тұрғын үйге - 13,1%-ға өсті. Бұл тенденция ағымдағы жылда жалғасты.
Дереккөзі: https://lsm.kz/obzor-ekonomiki-mnenie
Сурет ашық дереккөздерден
