Ұлттық банктің мәліметі бойынша жылдың басынан орташа есеппен жедел валюталық бөлшек сауда салымдары бойынша табыстылықтың 0,7 пайыздық пунктеріне азайғаны мәлімденеді. Егер 2016 жылда осындай депозиттердің салымдары орташа шамамен 2,9% деңгейінде болса, 2017 жылы олар 2,2% дейін осалды. Енді долларлық салымдар бойынша нарықта табыстылық 1% артылмайды. Еуродағы депозиттер бойынша банктердің көбісі қандай болса да сыйақы есептемейді – осындай салымдардың табыстылығы нөлге тең болады.
Валюталық депозиттер бойынша төлемдерді қусырудың осындай трендін түсіндіруге болады. Қазір банктер іс жүзінде долларлық өтімділіктегі қажеттілікті көрмейді, оларға теңге керек. 2007-2008 жылдардағы әлемдік қаржылық күйзелістен кейін, шетел нарықтағы шетел валютасында қарыз алуға қолжетімділік күрт қысқарды, кейін қазақстандық банктер жеке тұлғаларға валюталық несиелерді мүлдем бөгетті.
Оның үстіне, қазақстандық бизнес банктік ресурстарды сонымен қатар нақ ұлттық валютадан айырықша жиятынын ескеру қажет.
Сол арада, халықта дегенмен өз активтерін әртараптандыру мен валютадағы салымдарда ақша табу ықыластары қалды. Жинақтаулы өнімдер банктерден басқа, сақтандыру компанияларында да бар екендігі айқындалды. Бірақ та, банктерден ерекшеліктері, сақтандырушылар тек қана тиімді пайыздарды ғана ұсынбай, сонымен қоса сақтандырылушының отбасысы отағасынан айырылған жағдайда өздерінің болашақтарына сенімді болатынына кепілдік береді екен.
Мерзімі жоғары болған сайын, мөлшерлеме жоғарылайды.
Сақтандыру нарығындағы қызықты өнімдерінің бірін ӨСК «НОМАД LIFE» ұсынатын «Золото Номадов» өмірді жинақтаушы сақтандырылудың валютті полисін атауға болады. Жоғарыдағы осындай өнім бойынша табыстылық долларлық салымдарға қарағанда жоғары – ол жылдық 3,2% дейін жетеді.
Алайда, бұл полистің жалғыз «бонусы» болып табылады. Өмірді жинақтаушы сақтандырудың шарты жасалғаннан соң, инвесттабыс және жарналар шарттың мерзім ету уақыты аяқталған соң ғана төленбей, сақталушының өмірден өту жағдайында да төленетін болады. Тағы бір тиімді опциясы – сақтандыру төлемақылар мұра етіледі.
«Золото Номадов» сақтандыру құны 1 мың доллардан басталады. Шартта көрсетілген құнның неғұрлым жоғары болуы, соғұрлым инвесттабыс пен сақтандыру өтеу құны жоғары болады.
Сақтандыру полиін 3 жылдан 10 жылға дейінгі мерзімге алуға болады. Сонымен қатар, сақтандыру шартын жасау процессі депозиттің ашылуымен бірдей қарапайым болады.
Полистің мерзімі жоғары болған сайын, соғұрлым сыйақының жылдық эффективті төлемі жоғары болады. Мысалы, үш жылға жасалынған шартта тиянақталған мөлшерлеме жылдық 2,3%, ал 10 жылға - 3,26% болады. Төлем сақтандыру полисінің қолданылу мерзімі бойы өзгерусіз қалады. Мысалға, 10 мың долларға жасалынған шартта 10 жыл өткен соң инвесттабыс 3 мың доллардан асып кетеді.
Қаржы өнімі шарттың қолданылу мерзімі аралығында қаржыны ішінара алуды ескермейді. Шарттың ұзаққауырттылығы кемшілігінен гөрі, артықшылығы болып табылады. Полисті сатып алып, ЕДБ-дағы салымдары бойынша пайыздық төлемдердің тұрақсыздылығының уақытында ұзақ мерзімге сыйақының кепілдендірілген төлемін сақтап қалуға болады.
Банктегі ағымдағы тенденция келесі амалмен көрінеді: депозиттік шарттың мерзімі жоғары болған сайын, сыйақының эффективті төлемі аз болады. Сақтандыру компанияларында, керісінше қарама қайшы тренд байқалады.
Жинақтар қорғалған.
Депозит сот үкімімен тәркілену мүмкіндігін ескеру маңызды. Жинақтаушы сақтандыру шарттының қолдану мерзімі аралығында орналастырылған қаражаттар төлемнің мезетіне дейін клиенттің меншігі болып емес, сақтандыру компаниясының міндеттері болып табылады. Сондықтан бұл қаражаттар декларацияланбайды, және полис мерзімінің аяқталуына дейін жинақтар өндіріп алынатын мүліктің тізіміне ене алмадй.
Салық бойынша бұғаулар шешілді
Осы жылы сақтандыру нарығында олқылық өрбіді. Осылай жинақтауыш сақтандырудың сатып алынуына бағытталған бұрындағы табыстарға 10% мөлшерлемеде жеке табыс салығы (ЖТС) салынды. ЖТС сонымен қатар сақтандыру төлемақыларына да салынды – бұл механизм сақтандыру шартының мерзімі біткеннен кейін іске қосылатын, ал сақтандыру жағдай болған жоқ.
Бірақ 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап екі еселі салық салынудың механизмі ҚР Салық кодексінен жойылды. Енді сақтандыру сыйлықақыларын енгізген кезде және төлемдер кезінде ешқандай салық салыну жоқ. Бұны сақтандырушылар өмірді сақтандыру нарығын ынталандырады деп есептейді.
Дереккөз: https://kapital.kz/finance/67174/stavki-vyshe-v-razy-u-valyutnyh-vkladov-poyavilsya-konkurent.html
