Зейнетақы аннуитетін алу үшін не қажет?
-
Міндетті зейнетақы жарналары есебінен жинақталған қаражаттың көлемі ай сайынғы төлемдердің ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70%-ынан кем болмауын қамтамасыз етуі тиіс;
-
Жас ерекшелігі:
-
Міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) есебінен – 45 жастан бастап;
-
Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) төленген болса және олар кемінде 60 ай бойы аударылып отырған болса – 40 жастан бастап;
-
Ер адамдар аннуитеттік төлемдерді 55 жастан, әйелдер 2024 жылы 53 жастан бастап ала алады (жасы 2031 жылға дейін 55-ке жетеді).
-
Маңызды ескерту:
Аннуитеттік шарт жасасқаннан кейін азамат қайтадан мемлекеттік зейнетақы жүйесіне орала алмайды. Сақтандыру компаниясында қалған қаражат мұрагерлікке берілмейді. Алайда шарт жасасу кезінде кепілдік мерзімін белгілеуге болады — осы мерзім ішінде қайтыс болған жағдайда мұрагерлер төлем алады. Егер салымшы кепілдік мерзімінен ұзақ өмір сүрсе, зейнетақы төлемдері тоқтатылады.
Аннуитет түрлері:
-
Жедел аннуитет – төлемдер шарт жасасқаннан кейін бірден басталады;
-
Кейінге қалдырылған аннуитет – төлемдер белгілі бір уақыттан кейін, мысалы, зейнет жасына жеткен кезде басталады.
Шарт жасасу тәртібі
Азамат сақтандыру компаниясын таңдап, шарт жасайды, сол арқылы өзінің БЖЗҚ-дағы жинақтарын сақтандырушыға аударады. Аударуға болатын қаражат көздері:
-
Міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ),
-
Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ),
-
Ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ).
Аударылатын сома жеткіліктілік шегіне сай болуы керек.
Сақтандыру компаниясы қаражатты алған соң, салымшы зейнетке шыққан кезде оған ай сайынғы төлемдер жасауға міндеттенеді. Төлемдер өмір бойы жүргізіледі. Қаражатты сақтандырушы өзі инвестициялайды және тәуекелдерді өзі көтереді.
Егер жинақтың бір бөлігін ғана сақтандыру компаниясына аударсаңыз, зейнет жасына жеткенде азамат екі көзден төлем алады – сақтандыру төлемі және БЖЗҚ-дан.
Егер бүкіл сома сақтандырушыға берілсе, БЖЗҚ-дан төлемдер тоқтатылады.
Аннуитет ерекшеліктері
-
Шарт пен төлемдер: ерлер – 55 жастан, әйелдер – 53 жастан бастап өмір бойы төлем алады (жеткілікті сома болған жағдайда). Төлемдер ай сайын жүргізіледі және жыл сайын индексациялануы мүмкін.
-
Жеткіліктілік сомасы:
2024 жылы:-
55 жастағы ер адам үшін – кемінде 7,9 млн теңге,
-
53 жастағы әйел үшін – кемінде 9,9 млн теңге.
Кейінге қалдырылған аннуитет (45 жастан шарт): -
Ерлер үшін – 7,2 млн теңге,
-
Әйелдер үшін – 9,1 млн теңге.
-
-
Құқық иелері: I және II топтағы мүгедектер, зиянды өндірістерде жұмыс істейтіндер (МКЗЖ төленген, кемінде 60 ай) 40 жастан бастап шарт жасай алады. Бұл жағдайда төлемдер 50 жастан басталады. Жеті жылдан астам уақыт зиянды еңбек жағдайында еңбек өтілі болса, 55 жастан арнайы әлеуметтік төлем алуға құқығы бар.
Аннуитет тиімді ме?
Төлем мөлшері сақтандырушыға аударылған сомаға байланысты.
-
Минимум — күнкөріс минимумының 70%, яғни 2024 жылы 30 385 теңге.
-
Стандартты төлем – әдетте ең төменгі зейнетақымен тең: 28–45 мың теңге.
Шынайы төлем мөлшерін сақтандыру компаниясы есептейді. Алдын ала есептеу үшін сақтандырушы сайтындағы калькуляторды қолдануға болады.
Бірлескен аннуитет
Бірлескен зейнетақы аннуитеті — бұл ерлі-зайыптылардың немесе жақын туыстардың жинақтарын біріктіріп, өмір бойғы төлемдер алуына мүмкіндік беретін сақтандыру өнімі. 2021 жылдан бері қолданылады.
Мысалы, егер бір жардың жинағы жеткіліксіз болса, ал екінші жарда артығы болса, олар аннуитет сатып алып, екеуі де өмір бойы төлем ала алады.
Жақын туыстарға – ата-ана, бала (соның ішінде асыранды), аға-қарындас (жартылай туыс та кіреді), ата-әже, немере жатады.
Ажырасқан жағдайда, әрқайсысы төлем алады. Біреу қайтыс болғанда, екінші сақтандырушы төлем алуды жалғастырады.
Аннуитетті қорғау – ФГСВ кепілдігі
Аннуитет тәуекелдері:
-
Шарт тек 45 жастан асқан және жеткілікті жинағы бар адамдарға қолжетімді (мүгедектер мен зиянды өндіріс қызметкерлері – ерекше жағдайлар).
-
БЖЗҚ-дан айырмашылығы, аннуитет қаражаты мұраға қалмайды. Бірақ кепілдік мерзімі арқылы төлемдер мұрагерлерге жалғасуы мүмкін.
-
Шарт жасалған соң, БЖЗҚ-ға қайта оралу мүмкін емес. Тек басқа сақтандыру компаниясына ауыстыруға болады, бірақ кемінде 2 жылдан кейін.
Ал сақтандыру компаниясы банкрот болса не болады?
Көптеген азаматтар зейнетақы – жалғыз табыс көзі болғандықтан бұл сұраққа алаңдайды.
Қаржы нарығын реттеу агенттігі (АРРФР):
-
Сақтандыру компанияларының төлем қабілеттілігі мен тұрақтылығын бақылайды;
-
Капитал жеткіліктілігі мен резервтерді сақтауды талап етеді;
-
Қаражатты сенімді қаржы құралдарына инвестициялауды реттейді;
-
Қаржылық қиындықтар анықталған жағдайда – тұрақтылық жоспарын талап етеді;
-
Заң бұзушылықтар үшін – ықпал ету шараларын қолданады.
ФГСВ (Сақтандыру төлемдерін кепілдендіру қоры):
Егер компания мәжбүрлі түрде таратылса, ФГСВ зейнетақы төлемдері бойынша міндеттемелерді өз мойнына алады. Бұл төлемдердің үзілмеуін және уақтылы орындалуын қамтамасыз етеді – уақытша әкімшілік тағайындалған күннен бастап жаңа сақтандырушыға портфель берілгенге дейін.
АРРФР хабарлағандай:
«Бүгінде ФГСВ кепілдіктері міндетті сақтандырудың барлық түрлеріне (міндетті сақтандырудан басқа), мемлекеттік білім беру жинақ жүйесі (ГОНС) аясындағы шарттарға және зейнетақы аннуитеттері бойынша шарттарға таралады».
2025 жылғы 30 маусымда Қазақстан Президенті қол қойған «Қаржы нарығын дамыту, қаржылық қызметтер тұтынушыларын қорғау және артық заңнамалық реттеуді жою туралы» Заң алғаш жарияланғаннан кейін 60 күннен соң күшіне енеді.
Аннуитет артықшылықтары:
-
Ерте зейнет: Ер адамдар үшін – 55, әйелдер үшін – 53 жаста (2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62 жаста). Аннуитет ертерек зейнетке шығуға мүмкіндік береді.
-
Өмір бойғы төлем: БЖЗҚ-да қаражат біткеннен кейін – тек базалық және ынтымақты зейнетақы қалады. Ал аннуитетте төлемдер өмір бойы жалғасады.
-
Пайдалану мүмкіндігі: БЖЗҚ-дағы қаражат жеткілікті болса, бір бөлігін аннуитетке аударып, қалғанын ем-домға немесе тұрғын үй жағдайын жақсартуға жұмсауға болады.
Дереккөз: prodengi.kz
Сурет – ашық дереккөздерден
