Халық санының жалпы оң өзгеруіне қарамастан, Қазақстанда мемлекет пен қоғам тарапынан шұғыл және мұқият назар аударуды талап ететін кейбір үрдістер күшейе түсуде.
ҚР АӘК Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша, 2024 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша ел халқы 20 159 707 адамды құрады.
Бұл жағдайда жас топтары бойынша келесі бөліну байқалды:
25 жасқа дейін-8,5 млн адам (42,6%);
25 жастан 65 жасқа дейін-9,7 млн адам (48,5%);
65 жастан асқан-1,8 млн адам (8,9%).
Сарапшылардың болжамдары 2050 жылға қарай өмір сүру ұзақтығының ұлғаюына байланысты әлемде демографиялық қартаюдың жоғары деңгейі байқалатынын көрсетеді (60 және одан жоғары жастағы адамдардың үлесі 2008 жылғы 9,7% - дан 2023 жылы 13,6% - ға дейін өсті және 2050 жылға қарай 16,7% - ға дейін өсуді жалғастырады).
Туудың ең жоғары деңгейі Маңғыстау (1 мың тұрғынға 24,80 адам), Түркістан (24,78) облыстарында және Шымкент қаласында (23,55) байқалды. Бұл аймақтар дәстүрлі түрде жоғары құнарлылықпен сипатталады, бұл олардың мәдени және әлеуметтік ерекшеліктеріне байланысты.
Алайда, ең алаңдатарлық көрсеткіш-өлім деңгейі, дейді сарапшылар. Өлім-жітімнің ең жоғары мәні Солтүстік Қазақстан (1 мың тұрғынға 11,77), Шығыс Қазақстан (11,36) және Қостанай облыстарында (10,16) тіркелген. Бұл аймақтардағы өлім-жітімнің жоғары болуы халықтың жас құрылымына байланысты, бұл егде жастағы адамдар арасында медициналық көмектің сапасына және аурулардың алдын алуға назар аударуды қажет етеді.
Қазақстанда жалпы өлім-жітім көрсеткіші 1991-2022 жылдар аралығында 6,8 есеге, ал балалар өлім-жітімі 3,5 есеге төмендеді. 2022 жылы жалпы туу коэффициенті бір әйелге үш баланы құрады. Өмір сүру ұзақтығы 2021 жылы 70,23 жастан 2023 жылы 75,09 жасқа дейін өсті. Бұл ретте ол ерлерде жеті жылға ал әйелдерде алты жылға ұлғайды.
Ашық дереккөзден алынған сурет
