Осы орайда, жылдың соңына дейін сақтандыру компанияларын клиенттік шағымдармен жұмыс істейтін арнайы бөлімшелерді құруға міндеттейтін құқықтық акт қабылдау жоспарлануда, бұл екінші деңгейлі банктерде қолданыстағы тәжірибеге ұқсас болады. Бұл туралы Қазақстан Республикасының қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің басқарма төрайынының орынбасары Мария Хаджиева мәлімдеді.
Спикердің пікірінше, бұл механизм саланың сенімін арттыру мен ашықтығын қамтамасыз етудің маңызды элементі болады, өйткені ол азаматтардың өтініштерін жүйелі түрде талдауға және проблемалық жағдайларға жылдам жауап беруге мүмкіндік береді.
«Қазіргі таңда сақтандыру компанияларында екі бағыт бар деп айтуға болады: клиенттерді тарту және төлемдерді қарастыру. Алайда олардың арасында сақтандырылған тұлғалардың мүддесін қорғайтын тәуелсіз «арбитр» жетіспейді. Жаңа бөлімше шағымдарды объективті қарастыруға және дау туындайтын жағдайларды ерте кезеңде болдырмауға мүмкіндік береді», – деді Мария Хаджиева.
Бір құрал ретінде «шағым коэффициенті» енгізіледі. Бұл клиенттердің қанағаттану деңгейін көрсететін индикатордың жұмыс аттары. «Бұл коэффициент ерте әрекет ету жүйесі болады: көрсеткіштер нашарласа, компания проблемалық аймақтарды жылдам анықтап, қызмет сапасын арттыра алады және клиент тәжірибесін жақсартады», – деп атап өтті спикер.
Қазақстандағы өмірді сақтандыру секторының негізгі өсім нүктесі – қорғау мен инвестициялық құрамды біріктіретін ұзақ мерзімді жинақтау өнімдерін дамыту. Бұл үрдісті халықтың дәстүрлі банк депозиттерінен гөрі табысы жоғары баламалы жинақтау құралдарына қызығушылығы арттыру және мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру ынталандыра алады.
«Зейнеткерлікке лайықты өмір деңгейін қамтамасыз ету үшін міндетті зейнетақы жарналарына ғана сенуге болмайды. Ерікті аударымдар – қосымша қаржылық қор қалыптастыруға және болашақ тәуекелдерді төмендетуге мүмкіндік беретін маңызды құрал. Қазіргі таңда қоғамда жеке зейнетақы болашағы үшін жауапкершілік түсінігі біртіндеп қалыптасып келе жатыр, алайда ұзақ мерзімді жинақтау мәдениетін нығайту қажет», – деді КСЖ Nomad Life басқарма төрағасы Ерлан Камбетбаев.
Цифрлық активтер
Цифрлық қаржылық активтерді (ЦҚА) енгізу қор нарығында электрондық саудаға көшу кезінен бері ең маңызды трансформация болып табылады. Қазақстандағы жаңа нарықты реттеудің негізі – «сол тәуекел – сол реттеу» қағидаты.
Мәжілісте қаралуда тұрған ЦҚА туралы заң жобасы үш түрдегі цифрлық активтерді енгізеді:
-
Стейблкоиндер (ақшаға құқық талаптары);
-
Негізгі активпен қамтамасыз етілген ЦҚА;
-
Цифрлық формадағы қаржылық құралдар.
Реттеушінің негізгі тәсілі – функционалдық. Егер токен түрінде шығарылған актив құнды қағаз қызметін атқарса, ол сол ережелерге бағынуы тиіс. Мұндай активтерді анықтау үшін АҚШ-та 1946 жылы жасалған классикалық «Хауи тесті» қолданылады. Егер инвестор жалпы кәсіпке қаражат салып, үшінші тараптардың күшінен пайда алуды күтіп отырса, токен құнды қағаз деп танылады.
Реттеушілік модель «цифрлық айна» концепциясына негізделген. Токенделген акция классикалық акциямен бірдей құқықтарды береді (дивидендтер алу, жиналыстарға қатысу). Орталық депозитарий сенімнің тірегі болып қала береді, меншік құқықтарын тіркеп, токен иелері туралы ақпарат алады. Бұл децентрализденген жүйелердегі негізгі мәселені шешеді – құқықтарды даулау тәуекелін.
«ЦҚА нарығының инфрақұрылымы қолданыстағы қаржы жүйесіне интеграцияланады. Ұлттық банк платформалар операторларының реестрін жүргізіп, технологиялық талаптарды белгілейді. ҚРҚРФА ЦҚА шығарылу тәртібін және негізгі активтер тізбесін анықтайды. Токенделген құнды қағаздармен сауда қор биржасында жүргізіледі, бұл банктер мен инвесторларға таныс ортада жұмыс істеуге мүмкіндік береді», – деді Мария Хаджиева.
Спикер бөлек кадрлық қиындыққа тоқталды. ЦҚА экожүйесін дамыту үшін блокчейн, RegTech және киберқауіпсіздік саласындағы мамандар қажет. Бұл мәселені шешу үшін реттеуші, университеттер және жеке сектор бірлесіп қайта даярлау бағдарламаларын құруға, салалық біліктілік стандарттарын қалыптастыруға және халықаралық мамандарды тартуға тиіс, – деді ол.
