Қазақстанда зейнетақы төрт негізгі көзден қалыптасады:
-
Міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) — жұмыскер жалақысының 10%-ы;
-
Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) — зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтіндер үшін жұмыс беруші төлейтін 5%;
-
Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары (ЖМЗЖ) — 2025 жылы 2,5%, 2028 жылға дейін 5%-ға дейін өседі (1975 жылы және одан кейін туғандар үшін);
-
Ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) — жеке және заңды тұлғалар өз бастамасымен аударады.
⠀
Ерікті жарналар: сенім мен танымалдықтың артуы
⠀
ЕЗЖ-ға деген қызығушылық айтарлықтай артты. 2025 жылғы 1 маусымдағы дерек бойынша, ЕЗЖ бойынша жинақ көлемі 8,5 млрд теңгеге жетіп, бір жылда 37,5%-ға көбейген. ЕЗЖ есепке алынатын жеке зейнетақы шоттарының саны 2,4%-ға артып, 450 мыңға жетті.
⠀
Ерікті жарналарға сұраныс 2022 жылдан бастап күрт өсті. Бұған заңнамалық жаңашылдықтар, шот ашу мен толықтырудың жеңілдетілуі, талап етілмеген депозиттердің бір бөлігін ИПС-ке аудару мүмкіндігі, сондай-ақ халықтың қаржылық сауаттылығының артуы себеп болды.
⠀
Неліктен ЕЗЖ тартымды бола түсті? -
Салымшы өзі қанша және қаншалықты жиі аудару керегін шешеді;
-
Жарнаны үшінші тұлғалар — туыстар, жұбайлар, ата-аналар аудара алады;
-
Шотқа алғаш рет жарна түскен сәтте автоматты түрде ашылады — ЕНПФ кеңсесіне барудың қажеті жоқ;
-
ЕЗЖ аударатын жұмыс берушіге салықтық жеңілдіктер беріледі, ал қызметкерге бұл кіріс ретінде есептелмейді;
-
Жарналар инвестицияланады, ал қаражатты басқаруды инвестициялық портфельдерге толықтай тапсыруға болады — бұл МЗЖ-мен салыстырғанда айтарлықтай артықшылық;
-
Төлемдер 50 жастан бастап, елден көшкенде немесе мүгедектік бойынша алуға болады;
-
Kaspi.kz, «Қазпошта», Halyk Bank терминалдары, екінші деңгейлі банктер және жұмыс беруші арқылы төлеуге болады.
⠀
Ұзақмерзімді үрдіс
⠀
Ерікті зейнетақы жарналары бүгінде ұзақмерзімді инвестиция құралына айналып келеді. Икемділік, қолжетімділік және салықтық жеңілдіктер олардың сұранысын арттырып отыр. Ең бастысы — салымшы қайтыс болған жағдайда, қаражат заң немесе өсиет бойынша мұрагерлеріне беріледі.
⠀
ЕЗЖ-ға деген қызығушылық — уақытша құбылыс емес. Бұл — қазақстандықтардың өз болашағына деген жауапкершілікті өз қолына ала бастауының нақты белгісі.
⠀
Дереккөз: Ranking.kz
⠀
Фото: ашық дереккөздерден
