Ғалымдар әзірге қаныққан майлар холестерин деңгейін қалай көтереді деген сұраққа нақты жауап берген жоқ. 2021 жылғы зерттеуге сәйкес, бұл механизм келесі жолмен жұмыс істейді: жасуша қаннан көп қаныққан майларды алған кезде (қаныққан майлар – қатты, олар жасуша жарғағының құрамына кіреді), оның сырты қатаяды. Холестерин жарғақша тығыздығының реттеуіші рөлін атқарады – егер ол қатты болса, онда оның қажеттілігі түседі және жасуша оны тұтынуды төмендетеді. Сол үшін қанда қалатын холестериннің үлесі атеросклеротикалық түйіншектерге айналады және өседі.
Қанықпаған майлар керісінше жарғақшаны неғұрлым созылғыш етеді. Бұл жасушаны холестеринді көбірек сіңіруге мәжбүрлейді (ол оған зиянын тигізбейді) және қанда шоғырлануын төмендетеді.
Басқа нұсқасы бойынша, қаныққан майлар ТТЛП ұстағыш рецепторларды басады және олардың қанда құрамын төмендетеді.
Қанықпаған майлардың жоғары құрамымен азық-түліктер:
авокадо;
өсімдік майы;
майлы балық;
балық майы;
балқарағай және грек жаңғағы;
пістелер;
жүзім дәнектері;
шемішкелер.
Сонымен қатар, холестерин деңгейі және қанның липидтермен жалпы қанығуы трансмайларды қатты жоғарылатады. Оларды липидтердің ең жаман түрі және жүрек-қан тамырлары жүйесі үшін ең жоюшы макронутриенттердің бірі деп санайды.
Трансмайлар — қанықпаған майларды сутектендіру үдерісінің жанама өнімі, оның барысында өсімдік майларын олардың құрылымына сутек молекуласын қоса отырып қатты етеді. Осылай спредтер өндіреді. Сондай-ақ трансмайлар майда қуыру кезінде пайда болады – сол себепті оны жиі ауыстыру қажет. Бүгінгі күні көптеген елдер трансмайлардың көлеміне қатаң шектеулерді енгізуде. 2018 жылдан бастап Ресейде олар өнімде майлардың жалпы көлемінен 2%-дан аспайтын мөлшерді құрай алады.
Трансмайлардың ең көп көлемі келесі өнімдерде бар:
маргаринде;
қаймақты алмастырғыштарда;
балмұздақта;
зауытты пісіруде;
фастфудте;
тоңазытылған дайын жартылай фабрикаттарда;
шыжып тұрған майда дайындалған тамақта.
Дереккөзі: https://style.rbc.ru/health/6062b8c19a7947686e109faa#p3
Сурет ашық дереккөздерден
