Соңғы үш жылда туризм Covid-19 пандемиясынан кейін қарқынды түрде қалпына келді. Бірақ сапарлардың өсуімен бірге сақтандыру жағдайлары да артып отыр: дауылдар мен ыстықтан бастап рейстердің жаппай кідірістеріне дейін. Нәтижесінде рекордтық көлемде төлемдер мен жаңа өнімдік трендтер пайда болды.
Ғаламдық нарық: деректер мен болжамдар
2025 жылы сақтандыру қорғанысын сатып алатын саяхатшылардың үлесі 2024 жылғы 24%-дан 76%-ға дейін өсті. Mordor Intelligence зерттеуі бойынша, 2025 жылдың соңына дейін саяхат сақтандыру нарығының көлемі 25,98 млрд АҚШ долларын құрап, 2030 жылға қарай 50,77 млрд долларға жетеді деген болжам бар. Орташа жылдық өсім қарқыны (CAGR) – 14,34%. Сапарлардың жиілеуі, виза талаптарындағы міндетті сақтандыру ережелері мен өнімдік инновациялар сақтандыруды қосымша қызметтен күнделікті сапарды жоспарлаудың бөлігіне айналдырды.
Еуропа ең ірі нарық болып қала береді: 2024 жылы туристік сақтандыру бойынша әлемдік табыстың 39%-ы осы аймаққа тиесілі болды.
Азия-Тынық мұхиты өңірі – ең жылдам өсіп келе жатқан нарық. 2025 жылы әлемдік сапар броньдарының 36,6%-ы осы аймаққа тиесілі болды, бұл Еуропадан да көп (31,8%). Мұнда 2030 жылға дейін жылына шамамен 17% өсім күтіледі. Ұзақ сапарлар (орта есеппен 17–18 күн) кеңейтілген полистерге сұранысты арттырады. Қытайда, Үндістанда және Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінде сақтандыру көбіне онлайн, мобильді қосымшалар арқылы сатып алынады. Үндістанда «2047 жылға дейін барлығына сақтандыру» мемлекеттік бағдарламасы цифрлық микроcақтандыруды дамытуға ықпал етеді. Ал Жапония мен Оңтүстік Корея премиум өнімдер ұсынады — мысалы, медициналық консъерж-қызмет.
Қазақстандағы travel-сақтандыру нарығының дамуы
Қазақстан Ұлттық Банкінің 2025 жылғы 1 тамыздағы деректеріне сәйкес, нарық сақтандыру сыйлықақылары да, төлемдері де тұрақты өсім көрсетуде. Міндетті туристік сақтандыру сыйлықақыларының көлемі 5,4 млрд теңгені құрап, 2024 жылғы осындай кезеңмен салыстырғанда 27,4%-ға артты (4,3 млрд тг). Ерікті сегментте сыйлықақылар 2,69 млрд теңгеге жетті (+12,5% жыл бұрынғы 2,3 млрд тг-мен салыстырғанда). Төлемдер одан да жылдам өсуде: 2025 жылы міндетті сақтандыру бойынша – 3 млрд теңге (+158,1% былтырғы 1,1 млрд тг-ге қарағанда), ал ерікті шетелдік туристерді сақтандыру бойынша – 409,2 млн теңге (+11,3%). Бұл жалпы алғанда сақтандырылған сапарлардың көбейгенін, ал төлемдердің – жиілігі мен орташа мөлшері бойынша – әсіресе курорт маусымында артқанын көрсетеді. Онлайн рәсімдеулердің үлесі біртіндеп өсуде, бірақ сатылымдардың негізгі бөлігі әлі де офлайн арналарына (туристік агенттіктер) тәуелді.
Пакеттік турларда полис әдетте бағасына кіреді. Ал өз бетінше сапарға шыққанда сақтандыруды бөлек рәсімдеу қажет — нарықта мерзімі мен лимитін таңдауға болатын МТС бағдарламалары бар. Мысалы, Freedom Sayakhat бағдарламасы онлайн қолжетімді: сақтандыру сомасы 10-нан 100 мың еуроға дейін, ал қорғау шұғыл медициналық көмек, шетелде госпитализация және ем, стоматологиялық жедел көмек, медициналық эвакуация мен репатриацияны, қажет болса — алып жүру шығындарын қамтиды.
Туристік сақтандыру бойынша нақты әлемдік төлем кейстері (2023–2025)
2023–2025 жылдардағы ең ірі оқиғалар бойынша жасалған төлемдер туристік сақтандырудың ауқымын көрсетеді. Мысалы:
Родос аралындағы өрттер, Греция (шілде 2023) – ел тарихындағы ең ірі табиғи өрт кезіндегі эвакуация (19 мың адам). Туристерге рейстерді ауыстыру/болдырмау, қосымша орналастыру және күйіктен емделу шығындары өтелді.
Doksuri тайфуны, Қытай (шілде–тамыз 2023) – Бейжің мен солтүстік провинциялардағы су тасқыны; сақтандырушыларға ондаған мың өтініш түсті, нарық шығындары шамамен 1 млрд долларға бағаланды.
Ното түбегіндегі жер сілкінісі, Жапония (1 қаңтар 2024) – сақтандыру төлемдері 74,4 млрд иеннен асып, кейін 104,8 млрд иенге жетті. Туристер үшін классикалық жағдайлар: рейстерді тоқтату, қайта броньдау және медициналық шығындар.
Дубайдағы су тасқыны, БАӘ (сәуір 2024) – рекордтық жаңбыр нәтижесінде 2,9–3,4 млрд доллар шығын. Туристердің өтініштері негізінен рейстерді тоқтату/ауыстыру, қосымша қону, багаж және жарақаттарды емдеу шығындарына байланысты болды.
Руанг жанартауының атқылауы, Индонезия (сәуір–мамыр 2024) – әуежай жабылды, жаппай эвакуациялар болды. Сақтандыру рейстердің тоқтауы мен қосымша шығындарды, сондай-ақ жарақаттан емдеуді өтеді.
Бразилияның оңтүстігіндегі су тасқыны (сәуір–мамыр 2024) – бірнеше қала су астында қалды, әуежай жабылды. Туристердің өтініштері рейстердің тоқтауы/кідірісі және тұру шығындарына қатысты болды.
Remal циклоны, Үндістан/Бангладеш (мамыр 2024) – Калькутта әуежайы 21 сағатқа жабылды, шамамен 400 рейс тоқтады. Полистер рейстердің тоқтауы мен қосымша шығындарды өтеді.
Қажылық кезіндегі ыстық, Сауд Арабиясы (маусым 2024) – температура +51,8 °C, мыңдаған зардап шеккендер. Міндетті қажылық сақтандыру төлемдерді жеңілдетті.
Beryl ураганы, Кариб/АҚШ (шілде 2024) – Moody’s RMS дерегі бойынша 2,5–4,5 млрд доллар шығын. Туристер үшін – сапарларды тоқтату, қайта броньдау және жедел медициналық көмек төлемдері.
Этна жанартауының атқылауы, Сицилия (2024–2025) – Катания әуежайының жабылуы рейстерге әсер етті. Туристердің сақтандыру полистері кідірістерді, рейстердің тоқтауын, қайта броньдауды және қосымша тұруды өтеді.
