Сонымен қатар, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан (БЖЗҚ) зейнетақы жасына жетуіне байланысты орташа айлық төлем сомасы 33 847 теңгені, ал ай сайынғы төлемнің ең жоғары сомасы — 945 752 теңгені құрады. Орташа және максималды мәндер арасындағы ұқсас айырмашылық көптеген факторларға байланысты. Айтпақшы, әр адамның базалық және ынтымақты зейнетақысы да айтарлықтай ерекшеленеді; себептері бірдей, біз олар туралы кейінірек сөйлесеміз.
Бастау үшін қазақстандықтардың зейнетақысы неден тұратынын талдап көрейік. Қазақстан Республикасында жиынтық зейнетақы екі көзден төленетін төлемдер есебінен қалыптастырылады:
мемлекеттік бюджеттен базалық және ынтымақты зейнетақы түрінде;
БЖЗҚ-дан қолда бар жинақтар (жарналар және есептелген инвестициялық кіріс) есебінен.
Базалық зейнетақы-зейнеткерлік жасқа толған барлық азаматтарға тағайындалатын мемлекеттік зейнетақы төлемі. Бір қызығы, егер ол бұрын барлығына бірдей мөлшерде берілген болса, онда 2018 жылдың шілдесінен бастап базалық зейнетақы мөлшері зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне байланысты әрбір алушы үшін жеке айқындала бастады.
БЖЗҚ-дан төлеуге келетін болсақ, ол екі компоненттен тұрады — міндетті және ерікті.
Міндетті жинақтау жүйесі жұмыскердің МЗЖ-нің 10% - және қауіпті еңбек жағдайларында жұмыспен қамтылған жұмыскердің табысының 5% - ы мөлшерінде жұмыс берушінің міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын (МКЗЖ) қамтиды.
2024 жылғы 1 қаңтардан бастап жинақтаушы зейнетақы жүйесі жаңа құрамдас бөлікпен — жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарымен (МЗЖ) толықтырылды.
МЗЖ мөлшері қызметкердің ай сайынғы табысына байланысты болады және жұмыс берушілердің қаражаты есебінен қаржыландырылады. Жұмыс берушіге теңгерімді жүктемені ұстап тұру мақсатында МЗЖБ жарнаны кезең кезеңімен ұлғайта отырып аударылатын болады:
Ашық дереккөздерден алынған сурет
