Әлем бойынша халықтың шамамен 40%-ы спортпен айналысады. Олардың қатарында кәсіби спортшылар да, әуесқойлар да бар. Спорттық жарақаттар жедел жәрдемге жүгінудің жыл сайынғы жағдайларының 15–20%-ын құрайды. Орта есеппен бұл 1000 сағаттық жаттығуға 2,64 жарақаттан келеді.
Спортпен айналысқан кездегі ең жиі кездесетін жарақаттар
AAOS деректері бойынша, спорттық жарақаттардың ең жиі кездесетін түрлері — созылу мен шығу (36%-ға дейін), тобық жарақаттары (шамамен 30%), бұлшықет созылуы мен соғылуы — әсіресе жүгірушілер, футболшылар мен хоккейшілер арасында, ал алдыңғы айқаспалы байламның (ACL) үзілуі — 10%.
Ең қымбат ем — бас-ми жарақаттарын (БМЖ) емдеу. Америка денсаулық сақтау қауымдастығының мәліметінше, ACL байламының үзілуінен кейін қалпына келу құны 60 000 долларға дейін жетуі мүмкін. Ал БМЖ жағдайында, әсіресе бірнеше рет болған сілкінулер кезінде, бұл шығындар 75 000 доллардан асады — оның ішінде оңалту мен еңбекке жарамдылықты жоғалту шығындары да бар.
Әлемдік спорттық сақтандыру нарығы
Global Growth Insights аналитикалық платформасының есебі бойынша, 2024 жылы әлемдік спорттық сақтандыру нарығының көлемі 3,77 млрд АҚШ долларын құрады. 2025 жылдың соңына дейін бұл көрсеткіш 4 млрд доллардан асады, ал 2033 жылға қарай 6,39 млрд долларға жетеді деп күтілуде. Орташа жылдық өсім қарқыны (CAGR) — 6,03%.
Нарықтың ең ірі үлесін Солтүстік Америка (жалпы көлемнің 38%-ы шамасында) және Еуропа (30%) алып отыр. Азия-Тынық мұхиты өңірінің үлесі — 25%, бірақ өсім қарқыны ең жоғары — 7,2% шамасында. Таяу Шығыс пен Африка нарық үлесінің тек 7%-ын құрап отыр, алайда ірі спорттық іс-шаралардың өтуі бұл аймақтарда қызығушылықты біртіндеп арттырып келеді.
Нарықтың дамуына әсер ететін басты факторлар — спортқа жаппай тартылу, марафондар, веложарыстар, фитнес, сондай-ақ киберспорт пен экстремалды белсенділіктер сияқты жаңа бағыттардың дамуы.
Кәсіби спортшылар мен командалар үшін жазатайым оқиғалар мен мүгедектікке қарсы сақтандыру — табыс жоғалтудан қорғанудың маңызды құралына айналды. Сонымен қатар, спорттық сақтандыру тек кәсіби спортпен шектелмейді: оны енді әуесқойлар да жиі рәсімдейді. Жеке полистер ем мен оңалтуды, табыс жоғалтудың орнын толтыруды, қайтыс болу немесе мүгедектік жағдайындағы төлемдерді, сондай-ақ спортшыға байланысты емес себептермен жарыстарға қатысудан бас тартуды қамтиды.
Полис бағалары әртүрлі: әуесқойлар үшін базалық қорғау жылына 20–50 доллар (шамамен 9 000–23 000 теңге), кәсіби спортшылар үшін — 500 доллардан жоғары. Сандық платформалардың дамуының арқасында спорттық сақтандыру полистері барған сайын онлайн сатылып жатыр — арнайы сайттар арқылы, спорт клубтарында немесе мобильді қосымшалар арқылы.
Қазақстан мен басқа елдерде спортшыларды сақтандыру қанша тұрады?
Қазақстан. Кәсіби түрде спортпен айналысатындар, халықаралық жарыстарға қатысатындар немесе жай ғана спортзалға баратындар үшін — Freedom Sport жазатайым оқиғалардан сақтандыру бағдарламасы бар. 1 млн теңге сақтандыру сомасына жылдық полис — 6 125 теңге. Егер тек бір күнге сақтандыру қажет болса, мысалы жарыс уақытына, онда бағасы келесідей: 1 млн теңгеге — 306 тг, 2 млн теңгеге — 508 тг, 3 млн теңгеге — 709 тг. Сақтандыру мерзімін таңдауға болады: күн, апта, ай, 3 ай, 6 ай немесе жыл. Сақтандыру аумағы — бүкіл әлем.
АҚШ. Спорттық сақтандыру орташа есеппен айына 8–25 долларды (4 160–13 000 теңге) құрайды, спорт түріне қарай: мысалы, футбол (soccer) — 10 доллар (5 200 тг), жауынгерлік өнер — 18 доллар (9 360 тг), америкалық футбол — 30–40 доллар (15 600 – 20 800 тг). Полистер медициналық шығындарды, жарақаттарды, ми сілкінуін және табыс жоғалтуды жабады.
Германия. Азаматтық жауапкершілік сақтандыруы, оған спорттық жарақаттар да кіруі мүмкін, айына орта есеппен 3–6 еуро (1 828 – 3 656 тг) тұрады. Клубтар мен федерациялардың мүшелері жиі ұжымдық түрде сақтандырылған. Қосымша жеке полистер — әсіресе тау шаңғысы немесе альпинизммен айналысатындарға — қымбатырақ.
Ұлыбритания. Жеке тұлға ретінде рәсімделетін базалық спорттық сақтандыру — айына 4,95 фунттан (3 533 тг) басталады. Клубтық жоспарлар — айына 3,6–16,86 фунт (2 570 – 12 036 тг), спорт түрі мен тәуекел деңгейіне қарай. Полистер жауапкершілік, жарақаттар және уақытша еңбекке жарамсыздықты қамтиды.
Түркия. Мұнда спорттық сақтандыру көбіне туристік немесе қысқа мерзімді сақтандырудың бір бөлігі ретінде рәсімделеді. Орташа баға — күніне 59 лир (768 тг), яғни айына шамамен 1 770 лир (23 064 тг). Кейбір полистер, әсіресе халықаралық клубтарда, 100 000 АҚШ долларына дейінгі қорғауды қамтиды және тек лицензияланған спортпен айналысқан жағдайда жарамды.
Қытай. Қытайда спорттық сақтандыру күндік негізде ұсынылады. Базалық полис — күніне 30–100 юань (2 176 – 7 254 тг), ал белсенді және экстремалды спорт түрлері үшін — 150–300 юань (10 882 – 21 764 тг). Негізінен ұйымдастырылған іс-шараларға қатысу кезінде немесе спорт ұйымдары арқылы рәсімделеді. Балаларды спорт секцияларында сақтандыру арзанға түседі.
Фото: ашық дереккөздерден алынған
