Ресми статистикаға сәйкес, осы жылдың бірінші жартыжылдығында өмірді сақтандыру нарығының барлық негізгі көрсеткіштері өсуді көрсетті. Мысалы, ӨСК активтері 11,9% - ға 1,03 триллион теңгеге дейін ұлғайды және бүкіл сақтандыру нарығының жиынтық активтерінің 43,6% - құрады. «Сектордың өсуінің негізгі драйвері ерікті сақтандыру, оның ішінде өмірді сақтандыру болып табылады. 5 жыл ішінде сақтандыру сыйлықақыларының көлемі 2,5 есеге артып, 577,8 млрд теңгені (1,3 млрд доллар) құрады. Сақтандыру шарттарының саны 2 есеге жуық өсіп, 9,3 млн шартқа жетті, оның 86% -ы жеке тұлғалардың үлесіне тиесілі», - деп статистиканы ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (ҚНРжДА) Басқарма төрағасының орынбасары Мария Хаджиева келтірді.
ӨСК өнімдеріне деген қызығушылық биыл оларға Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорының (СТКБҚ) кепілдіктерін таратумен қолдау тапты. Айта кетейік, қор міндетті сақтандырудың барлық түрлері бойынша сақтандыру ұйымы таратылған кезде сақтандыру төлемдеріне, мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі (МБЖЖ) шеңберіндегі өмірді сақтандыруға, зейнетақы аннуитеттік төлемдеріне және аннуитеттік сақтандыру төлемдеріне кепілдік береді. «Бүгінгі таңда Қор Қазақстан Республикасының аумағында сақтандыру ұйымы мәжбүрлеп таратылған жағдайда сақтанушыларға сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруға кепілдік беретін жалғыз ұйым болып табылады. Кепілдіктер «жалпы сақтандыру» саласы бойынша да, «өмірді сақтандыру» саласы бойынша да беріледі», - деп атап өтті ҚНРжДА Төрағасының орынбасары.
Нарықтың ұсыныстары
МБЖЖ шеңберінде өмірді білім беру жинақтаушы сақтандыру шартын жасасу арқылы ата-аналар сақтандыру ұйымы есептейтін инвестициялық табысқа қосымша жылдық 5% - дан 7% - ға дейінгі мөлшерде мемлекет сыйлықақысын ала отырып, өз балаларын оқытуға жинай алады. Сақтандыру өнімі бірнеше себептерге байланысты банктік өнімге қарағанда тиімдірек. Біріншіден, кірістілік мөлшерлемесі депозиттен айырмашылығы (8% - дан 10% - ға дейін) сақтандыру шартының бүкіл қолданылу мерзіміне кепілдік беріледі. Екіншіден, Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорының кепілдігі толық жинақталған соманы жабады, ал Қазақстандық депозиттерге кепілдік беру қорының кепілдігі 20 млн теңгеге дейінгі соманы ғана жабады. Үшіншіден, ата-анасының еңбекке қабілеттілігінен айырылған немесе ол қайтыс болған жағдайда, жинақталған сомаға қарамастан оқудың толық құны төленеді.
«Біз МБЖЖ өнімін дамытқымыз келеді. Бағдарламаның 10 жыл ішінде банктер шамамен 30 млрд теңге жинады. Өмірді сақтандыру компаниялары ақпан айынан бастап жұмыс істейді, Қазіргі уақытта біз 277 келісімшарт жасадық және шамамен 60 миллион сыйлықақы жинадық. Қордың қолдауы және оның кепілдіктері өнімдерді танымал етуге үлкен көмек болып табылады. МБЖЖ-бұл күрделі өнім, және Біз және қор мемлекеттің кепілдіктері туралы неғұрлым көп айтатын болсақ, оны нарыққа сату оңайырақ болады. Біз нарықтың үлкен әлеуетін көріп отырмыз және МБЖЖ-ны онлайн сатуға мүмкіндік алғымыз келеді», - деді Freedom Finance Life ӨСК Басқарма Төрағасы Азамат Ердесов.
Қаржыгерлер бүгінде белгілі бір жағдайларда сақтандырушылар өнімді жақсарта алатынына сенімді. Бұл жүйені жетілдіру өмірді сақтандыру нарығы үшін өсудің жаңа драйвері бола алады. «Біз екі жобаны біріктіру идеясын қарастыруды ұсынамыз: «Ұлттық қор-балаларға» және МБЖЖ. Қазіргі уақытта «Ұлттық қор – балаларға» әкімшілік ету және есепке алу БЖЗҚ-ға немесе Отбасы банкіне (әртүрлі көздерде) жүктелген. Бірақ, өмірді сақтандыру компаниялары осы өнімді іске асыруға белсенді қатыса алады. Мысалы, есептелген қаражатты Ұлттық қордан ӨСК-ге аудару ата-аналарды балалардың білім алуына инвестиция салуға ынталандырады (бұл мемлекет пен ата-аналардың білім алуға арналған жинақтарға бірлескен қатысуы болады). Бұдан басқа, мұндай жоба мемлекеттің білім беру ақысын төлеуге және сақтандыруды қорғауға төлейтін әлеуметтік төлемдерін төмендетеді», - деді NOMAD Life ӨСК Басқарма Төрағасы Ерлан Камбетбаев.
Естеріңізге сала кетейік, жыл сайынғы Қазақстан халқына Жолдауында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев бес жастан бастап балаларды қамтитын «Келешек» бірыңғай ерікті жинақтау жүйесін енгізуді тапсырған болатын. Бұл бағдарлама мемлекеттен бастапқы білім беру капиталын, мемлекеттік сыйлықақыны жыл сайын төлеуді, инвестициялық табысты көздеуге тиіс.
Нарықтағы мүмкін болатын өзгерістердің тағы бір нүктесі – зейнетақы аннуитеттері (ЗА). ҚҚҚ шолуына сәйкес, осы жылдың бірінші жартыжылдығында бұл көрсеткіш 44,9% - ға ұлғайды, ал зейнетақы аннуитеттік сақтандыру бойынша төлемдер көлемі 62,5% - ға немесе 2,3 млрд теңгеге төмендеді. Қаржыгерлер қауымдастығы зейнетақы аннуитеті бойынша сыйлықақылардың өсуі ерлі-зайыптыларға өмірлік төлемдерді қамтамасыз ету үшін зейнетақы жинақтарын біріктіруге мүмкіндік беретін былтырғы заңнамалық өзгерістерге байланысты болуы мүмкін деп санайды.
«Қазіргі уақытта Қазақстанның зейнетақы жүйесі зейнеткерлерді қорғаудың үш деңгейімен ұсынылған: Базалық, міндетті, ол зейнетақы қорына жарналардан және қосымша зейнетақы жарналарынан құралады. Азаматтар өз кірістерінің 10% - БЖЗҚ-ға емес, өмірді сақтандыру компаниясына аударуға мүмкіндігі болған кезде ұсынысты қарастыруды ұсынамыз. Бұл ұсынысты іске асыру азаматтарды әлеуметтік қорғау деңгейін арттыруға мүмкіндік береді. ӨСК-нің осы жобаға неғұрлым белсенді қатысуы зейнетақы жүйесіне жаңа шешімдер мен жаңа өнімдер әкелуге мүмкіндік береді. Міндетті деңгейде БЖЗҚ-дан төлемдер шектеулі уақыт ішінде жүзеге асырылады және 78 жасқа толғаннан кейін таусылады. Сонымен қатар, өмірді сақтандыру компанияларынан төлемдер өмір бойы жүзеге асырылады», - деп атап өтті Ерлан Камбетбаев.
Алғашқы жеті айда өмірді сақтандырушылар 81 млрд теңгеге ЗА шарттарын жасасты. «Жүйені жетілдіру теңгемен де, валютамен де жаңа аннуитеттік өнімдер жасауға мүмкіндік береді. Зейнетақы аннуитетіне ұқсас СТКБҚ кепілдіктерін беру жаңа аннуитеттік өнімдер үшін өсу драйвері болады», - деп қорытындылады NOMAD Life ӨСК Басқарма Төрағасы.
Ашық дереккөздерден алынған сурет
