2023-2024 оқу жылында әлем бойынша 6,4 миллион шетелдік студент болды. Studyportals халықаралық білім беру платформасының есебіне және ЮНЕСКО мен ЭЫДҰ статистикасына сүйене отырып, Freedom Life ӨСК сарапшылары шетелдік студенттер арасында қай мемлекеттер ең танымал болғанын анықтады.
Сарапшылардың деректері бойынша, Қазақстан шетелдік студенттерге білім беретін елдер арасында 9-орында тұр.
Ал шетелде оқығысы келетін қазақстандық студенттерге келетін болсақ, ең қымбат білімді АҚШ университеттері ұсынады, мұнда бакалавриатта оқудың орташа жылдық құны 12,5 млн теңгені құрайды. Дегенмен кейбір жекеменшік университеттерде кейбір мамандықтар бойынша жылдық оқу ақысы 25 млн теңгеге дейін жетуі мүмкін. Шетелдік студенттер үшін ең үнемді нұсқа ретінде Вьетнам, Өзбекстан және Үндістан ұсынылады – жылына 600–700 мың теңге.
Көптеген жағдайда бакалавриатта тегін білім алу мүмкіндігі келесі елдердегі мемлекеттік университеттер мен колледждерде беріледі:
Германия. Людвиг-Максимилиан атындағы Мюнхен университеті, Гумбольдт атындағы Берлин университеті, Кельн университеті.
Австрия. Клагенфурт университеті, Линцтегі Иоганн Кеплер атындағы университет, Ф. Х. Йоаннеум атындағы қолданбалы ғылымдар университеті.
Италия. Пиза университеті, Турин политехникалық университеті, Перуджа университеті.
Исландия. Бифрост университеті, Исландия өнер академиясы, Холар университет колледжі.
Бразилия. Сан-Паулу университеті (USP), Кампинас мемлекеттік университеті (Unicamp), Санта-Катарина федералды университеті (UFSC).
Аргентина. Куйо ұлттық университеті, Буэнос-Айрес университеті, генерал Сан-Мартин атындағы ұлттық университет.
АҚШ. Мысалы, Кертис музыка институты (Пенсильвания), Озарк колледжі (Миссури), Barclay колледжі (Канзас).
Қытай. Оңтүстік ғылыми-технологиялық университеті (SUSTech), Пекин университетінің Яньцин академиясы, Пекиндегі Цинхуа университеті.
Оңтүстік Корея. Шетелдіктерге тегін білім алу мүмкіндігі Global Korea Scholarship бағдарламасы арқылы қолжетімді. Бұл бағдарлама бакалавриа деңгейінде оқыту шығындарының 100% жабады, мысалы, Сеул ұлттық университеті, Корей алдыңғы қатарлы ғылым және технология институты (KAIST), Коре университеті сияқты жетекші корей университеттерінде.
Қазақстандағы жоғары білім
Жыл сайын гранттар саны артып келеді. Мысалы, 2010 жылы гранттардың саны 35,4 мың болса, 2024-2025 оқу жылында бұл көрсеткіш 3 есе өсіп, мемлекет 112 мың грант бөлді.
Сонымен қатар, грантқа түсе алмағандар үшін жоғары білімнің құны да жыл сайын өсіп келеді. 2010 жылы бакалавриатта оқудың орташа құны шамамен 250-450 мың теңге болса, 2024-2025 оқу жылында ол жылына орташа есеппен 600 мың - 1,1 млн теңгеге жетті.
Қазақстандағы беделді университеттерде жоғары білім тек ауқатты отбасылар мен грантқа түскендерге ғана емес, қолжетімді болуы үшін мемлекет арнайы білім беру бағдарламаларын әзірледі, бұл бағдарламаларға қаржы ұйымдары қатысады.
Мысалы, 2023 жылдан бастап Қазақстанда ГОНС Freedom University аясында мірді жинақтаушы сақтандыру бағдарламасы іске асырылуда. Бұл бағдарлама бойынша ата-аналар өмірді сақтандыру компаниясымен (ӨСК) келісімшартқа отырып, жарналар төлей бастайды. Жарналар төленіп тұрған кезде сақтандыру қорғанысы болады. Егер осы уақыт ішінде ата-аналарға сақтандыру жағдайы орын алса, төленген жарналар санына қарамастан, ӨСК ата-ана жинауды жоспарлаған соманы университетке төлейді. Ал келісімшарт мерзімі аяқталған кезде компания ата-анаға инвестициялық кіріс пен мемлекеттік сыйақыны ескере отырып, жинақталған соманың шегінде оқу құнын төлейді.
Сақтандырушы төлемді біржолғы (оқу мерзіміне толық) немесе бөліп (әр академиялық жыл үшін) жүзеге асыруы мүмкін. Егер оқу құны төлемге қарағанда аз болса, айырмашылық төленеді.
«Бағдарлама шарттарына сәйкес табыстылыққа келетін болсақ, сақтандыру компаниясынан да, мемлекеттен де төлемдер қарастырылған. Freedom Life ӨСК жинақ мерзімінің толық кезеңінде 8%-ға дейін кепілдік берілген табыс есептейді. Сонымен қатар, келісімшарт бойынша жылына бір рет 5-7% мөлшерінде мемлекеттік сыйақы есептеледі. Бұдан басқа, мерзімді сақтандыру төлемдерінің 8%-ға дейін индексациясы көзделген. Егер бала грантқа түссе, ата-аналар жинақталған соманың барлығын алып, өз қалауынша пайдалана алады», - деп түсіндірді Freedom Life ӨСК.
