«МАК» ӨСК» АҚ былтыр республикалық бюджетті 500 млн теңгеге толықтырды. Ал 2018 жылда компания 864 млн теңгеден астам пайда әкелді, республикалық бюджеттің кірісіне дивидендтер түрінде 346 млн теңгеден астам қаражат түседі.
Сонымен қатар 2018 жылда компанияның төлемдер бойынша көрсеткіштер екі миллиард теңгеден асты. Оның ішінде қызметкерлер еңбек (қызметтік) міндеттерді атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру (ЖОМС) аясында аннуитеттік сақтандыру бойынша – 800 млн. теңге, зейнетақы аннуитеті шарттары бойынша – 1 млрд теңгеден астам көрсетті.
Бұл орайда соңғы үш жылдың ішінде компанияның активтері 5 млрд теңгеге, сақтандыру қорлары – 4 млрд теңгеге өсті. Өндірісте зардап шеккен қызметкерлерді міндетті сақтандыру аясында жасалған және зейнетақы аннуитеті шарттар бойынша төлемдердің жалпы мөлшері 5 млрд теңгеден асады.
Дегенмен, жақында ғана Парламент Сенатының депутаттары Қазақстанда екі акционерлік қоғам ғана пайдамен жұмыс істейтіндігін айтты. 27 мемлекеттік акционерлік қоғам жылды 1,5 триллион теңгеге тең шығындармен жұмыс істейді. Оның ішінде 5 компания – 500 миллион теңгеге артық пайдаға қол жеткізді, деп Сенаттың Қаржы және бюджет жөніндегі комитеттің басшысы Ольга Перепечина хабарлайды. Бұл орайда компания осындай шығындары бола тұра сыйлықақыларды төлеп жүрді. Сенаторлар Ұлттық экономика министрлігінен себептерін анықтап алуды сұрады, деп Tengrinews.kz тілшісі хабарлайды.
МАК 2004 жылғы желтоқсан айында құрылғанын айта кету жөні. Компанияның мемлекеттік акциялары пакетін иелену және пайдалану құқығы ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің меншігіне тиесілі. Бұрын компанияны 2018 жылдың аяғына дейін бәсекелестік ортаға тапсыру жоспарланған еді. Алайда 2018 жылғы 26 желтоқсанда ҚР Экономиканы жаңарту жөніндегі мемлекеттік комиссиясының мәжілісінде оны жекешелендіру нысандардың тізімінен шығару туралы шешім қабылданды. Бұл туралы ҚР Премьер-министрінен Мәжіліс депутаты Мұрат Теміржанов өзінің ресми сұрауында өтінді. Бұл нарықтың қатысушылары оның көшбасшылары атынан Ұлттық Банктің және Мемлекеттік мүлік комитетінің басшылығына өмірді сақтандыру нарығының тұрақтандырушы қатысушы ретінде мемлекеттік қатысуымен «МАК» АҚ сақтау мүмкіндігін қарастыру өтініш білдірген.
Компания активтерінің мөлшері сол кезде 37 млрд теңгеге жетті, өзіндік капитал 5,6 млрд теңгеге дейін өсті, сақтандыру қорлары 31 млрд теңгені құраған. 2018 жылғы басынан бастап сақтандыру төлемдері 2 млрд теңгеден асты, ал сақтандыру сыйлықақылары 3,8 млрд теңгеге жетті. «Компанияның жоғары қаржылық көрсеткіштері оның нарықтағы табыстылығы мен тұрақтылығын дәлелдейді», – деп компанияның хабарламасында баяндалған.
Депутат Теміржанов, ең алдымен, қазақстандықтар үшін компанияның стратегиялық мәні тұрғысынан ойлаған болатын. Өйткені, оның сөзінше, бүгінгі таңда МАК-тан 10 мыңнан астам адам сақтандыру төлемдерін алуда, оның ішінде 86% шамасында бұл бүгінгі таңда сақтандыру ұйымдары нарығында қызмет ететін жеті сақтандыру компаниясынан мемлекеттің қатысуымен компанияны мақсатты түрде таңдаған зейнетақы аннуитеттерін сатып алған азаматтар, қалғандары – өндірісте зардап шеккен қызметкерлер, немесе қызметтік міндеттерді атқару кезінде қайтыс болған қызметкерлердің асырауындағы адамдар.
Сонымен қатар компанияның құны сауданың қорытындылары бойынша төмендеп кетуі мүмкін қауіпі де болды, ал әлеуетті сатып алушылар болмаған жағдайда жойылып кетуі де мүмкін. Бұл жағдайда әлеуметтік сақтандыру төлемдерін қабылдаушыларының болашағын анықтау және болжамдау қиынға түсетін еді.
Белгілі бір қорытынды ретінде МАК әріптестері өмірді сақтандыру бойынша қазақстандық компанияларының пікірін де келтіруге болады. Олардың ойынша, нарықтың мемлекеттік қатысушысы едәуір әлеуметтік маңызды бағыттар бойынша трендті белгілейді, жүйеден қандай да бір себептермен түсіп қалып, өтелмеген (регрессші, банкротқа ұшыраған кәсіпорындардың міндеттемелері және т.б.) болып қалған тәуекелдерді өтей алады. Өмірді сақтандыру саласында мемлекеттік бағдарламаларды, әлеуметтік реформаларды және т.б. іске асыру үшін мемлекеттік сақтандырушының болуы да маңызды, деп атап көрсетеді олар.
Компаниялар айтқан маңызды дәлелдердің бірі МАК-тың сақтандыру төлемдерін кепілдендіру жүйесіне қатыстыру болып табылады, мемлекеттік қатысушыны жекешелендіру кепілдендірудің бүкіл жүйесін қайта қарастыруға келтіретін еді, ал бұл өмірді сақтандыру саласын қалыптастыру кезеңінде нарық үшін шығындардың елеулі және негізсіз өсуіне, нәтижесінде саланың төлемге қабілеттілігінің төмендетілуіне әкеп соғуы мүмкін еді.
Сондықтан депутат және нарықтың қатысушылары сақтандыру нарығының тұрақтандырушы қатысушысы ретінде мемлекеттік қатысуымен компанияны сақтап қалу мүмкіндігін алға тартты. Бұл халық қалаулылары атап көрсеткендей, аннуитеттердің мүдделерін қамтамасыз етуге және қаржы нарығында тұрақтылықты сақтап қалуға мүмкіндік береді.
Және біз көріп отырғанымыздай, мемлекеттік қатысуымен компания жұмыстың табысты нәтижелерін көрсетуді жалғастыруда.
МАК-тың негізгі міндеттері болып қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру жүйесімен қызметкерлердің және еліміздің түрлі елдердегі аннуитеттік сақтандыру бойынша сақтандырылған тұлғалардың қамтылуын қамтамасыз ету, халыққа сақтандыру мәселелері бойынша кеңес беру қызметін көрсетуді қамтамасыз ету, сақтандыру нарығын дамыту саласында мемлекеттің бастамаларына әрекеттесу табылады.
