"Біз реттеу режимі алдағы екі жылда қол қойылған брутто-сақтандыру сыйлықақысының жылына кемінде 15-20%-ға өсуін қолдайтын бірнеше бастамалардың арқасында саланың дамуын ынталандырады деп санаймыз. Біз 2023-2024 жылдары меншікті капиталдың кірістілігі жылына орта есеппен шамамен 30% -35%, ал активтердің кірістілігі шамамен 6-7% құрайды деп күтеміз, бұл біз өмірді сақтандырумен айналысатын еуропалық компаниялардың көрсеткіштерімен салыстырғанда жоғары көрсеткіш ретінде бағалаймыз", - деп атап өтті шетелдік сарапшылар.
Қазақстанның батыс еуропалық қаржы нарықтарына қарағанда аз дамыған, мемлекеттік борыштық міндеттемелер мен депозиттерді қоспағанда, активтер мен міндеттемелердің сәйкессіздігін басқаруға және ұзақ мерзімді инвестицияларға қол жеткізуге қатысты өмірді сақтандыру секторының мүмкіндіктерін шектейді. "Біз банк секторының тәуекелдерге ұшырауы қазақстандық компаниялардың өмірді сақтандыру бойынша активтерінің кредиттік сапасының орташа көрсеткіштеріне аз әсер ететінін атап өтеміз, өйткені олар "ВВВ-" рейтингі бар қазақстандық егеменді облигацияларға және "В -" - "ВВ +" дейінгі рейтингі бар банктерге азырақ қаражат салады",- дейді S & P Global Ratings.
Оң әсер ететін факторлар
Қазақстандағы өмірді сақтандыру секторының кірістілік көрсеткіштері біздің бағалауымызға оң әсер етеді: олар басқа өңірлерге, атап айтқанда, ROE көрсеткіші 2022 жылы орта есеппен 10% - дан аз болған Батыс Еуропа елдеріне қарағанда жоғары. Сонымен қатар, біздің бағалауымыз бойынша, Қазақстандағы өмірді сақтандыру секторында ROE орташа мәні бес жыл ішінде (2018-2022 жж.) шамамен 34%, ROА — шамамен 6% құрайды. Біздің ойымызша, сектордың кірістілік көрсеткіштері Батыс Еуропа елдеріне қарағанда пайыздық мөлшерлемелердің құбылмалылығына және олардың төмен деңгейіне аз дәрежеде сезімтал, негізінен қазіргі уақытта жинақтаушы және аннуитеттік сақтандыруды ұсынатын өмірді сақтандырумен айналысатын компаниялар портфелінің бұрынғысынша қалыптасып келе жатқан құрылымына байланысты. Батыс Еуропа елдерімен салыстырғанда Қазақстанда пайыздық мөлшерлемелер жоғары болып қалуда. Сектордағы инвестициялық кіріс валюталық қайта бағалаудан түскен пайданы есептемегенде 2022 жылы орта есеппен 8,5% құрады және біз бұл көрсеткіш 2023 жылы шамамен 9,0% болады деп күтеміз.
Қазақстанда сақтандыру қызметтерінің ену деңгейі төмен, бұл, әсіресе өмірді сақтандыру секторының одан әрі дамуын ынталандыру және халықтың осы сектордың сақтандыру өнімдері туралы хабардарлығын арттыру үшін реттеуші орган қабылдайтын шараларды ескере отырып, өсу әлеуетін айқындайды. 2022 жылы жалпы сақтандыру сыйлықақысының ЖІӨ-дегі үлесі Польшада 0,6%, Колумбияда 0,9%, Уругвайда 1,3% және Португалияда 3,5% салыстырғанда шамамен 0,4% құрады. "Зейнетақы аннуитетінің төмендеуіне байланысты 2022 жылы сыйлықақылардың аздап төмендеуіне қарамастан, біз 2023-2024 жылдардағы өсім номиналды және нақты мәнде жалғасады деп күтеміз. Біз қазірдің өзінде 2023 жылдың төрт айының қорытындысы бойынша сақтандыру сыйлықақысының 2022 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 24%-ға өскенін атап өтеміз.біздің ойымызша, өмірді сақтандыру нарығын дамытуға бағытталған реттеуші органның бастамалары орта мерзімді перспективада осы нарықтың өсуін ынталандыратын болады. Біз сондай-ақ COVID-19 пандемиясынан кейін азаматтар өмірді сақтандыру бағдарламаларын көбірек қолдана бастағанын атап өтеміз, бұл сақтандыру сыйлықақысының өсуіне серпін берді", - деп сенеді S&P.
Агенттік өмірді сақтандыру компаниялары төлем қабілеттілігі маржасының көрсеткіштерін сақтайды және сақтандыру сыйлықақысының болжамды жылдам өсуі аясында капиталдың абсолютті мәндерін арттырады деп санайды.
"Қазақстандық реттеу режимі жаңа қатысушылардың нарыққа кіру мүмкіндігін шектемейді. Біз бәсекелестіктің күшеюін атап өтеміз, бірақ бұл өткен 12 айда өмірді сақтандыру секторында айтарлықтай өзгерістер тудырмады, өйткені нарықтың өсуі өте төмен базадан басталды. Сонымен қатар, қазіргі уақытта оның шоғырлануы жоғары: өмірді сақтандыру бойынша ең ірі үш сақтандыру компаниясы 2021 жылғы 73%-бен салыстырғанда 2022 жылы қол қойылған сақтандыру сыйлықақысының көлемі бойынша нарықтың 72% - құрады және біз шоғырланудың жоғары деңгейі біртіндеп төмендейді деп күтеміз, бірақ айтарлықтай емес және 2023-2024 жылдары 70% - дан аз болады. Бұл компаниялар брендтік сақтандыру агенттері желісінің, клиенттердің сеніміне ие танымал брендтердің, банктік сату арнасының немесе клиенттердің белгілі бір топтарына қызмет көрсетудің арқасында сақтандыру өнімдерін сатуда артықшылықтарға ие. Біз шетелдік сақтандыру компанияларының филиалдарын Қазақстанның сақтандыру нарығына жіберу туралы Дүниежүзілік сауда ұйымының (ДСҰ) директивасына қарамастан, шетелдік компаниялар өздерінің стратегияларын қайта қарап, қазақстандық нарыққа оралады деп күтпейміз. Бұл қазақстандық ұйымдардың салыстырмалы түрде шағын нарықта үстемдігіне және халықаралық ұйымдардың қызметі үшін жеткілікті ауқымның болмауына байланысты", - деп атап өтті сарапшылар.
Ашық көздерден алынған фотосуреттер
