ҚР ҰБ Ұлттық төлем корпорациясының төрағасы Бинур Жаленов "цифрлық теңге" жобасын ұсынды. Платформаның архитектурасы банк клиенттеріне қызмет көрсететін банктің мобильді қосымшасында цифрлық шот ашу арқасында цифрлық теңгені пайдалануға мүмкіндік береді. "Биыл Цифрлық теңгені бөлшек айналымға шығарамыз. Келесі жылы біз әріптестерімізбен, қаржы нарығына қатысушылармен бірлесіп платформаны ауқымды дамытуға сенеміз", - деді ҚР ҰБ Ұлттық төлем корпорациясының төрағасы.
Цифрлық шоттар арасында төлемдер мен ақша аударымдарын жүргізу жөніндегі функционалдан басқа, "смарт-келісімшарттар" технологиясын пайдалана отырып, әлеуметтік қолдау шаралары шеңберінде есептеулерді автоматтандыру үшін Алматы әкімдігімен бірлесіп іске асырылған "цифрлық ваучерлерді"пайдалану жөніндегі сервис те қолжетімді.
Қатысушы банктер (Halyk Bank, Еуразиялық, ЦентрКредит Банкі және AltynBank) халықаралық төлем жүйелерімен ынтымақтастықта цифрлық карталар шығарды. Олар өз ұстаушыларына жеке және заңды тұлғалармен әдеттегідей цифрлық теңге төлемдері мен аударымдарын жүргізуге мүмкіндік береді. Спикер 2025 жылға қарай қаржы нарығының барлық қатысушылары қосылатынын айтты: "біз қолданыстағы төлем карталарын цифрлық теңге платформасымен біріктіретін технологияны құрдық. Бұл ApplePay, samsungpay және басқа құрылғылардың көмегімен әлемнің кез келген жерінде цифрлық теңгемен төлеуге мүмкіндік береді".
Мемлекеттің тағы бір цифрлық жобасы-open API және Open Banking. API технологиясы арқылы ашық деректердің Интернет-платформасы бүгінде банктерге инновациялық өнімдер мен қызметтерді ұсынуға мүмкіндік береді. Мысалы, бір Банктік қосымшада бүгінде пилоттық жобаға қатысатын барлық банктердегі шоттарды бақылауға болады. Бұл ақшаны басқаруға, транзакцияларды, қаражат қозғалысын бақылауға, жеке аналитиканы алуға болады", мысалы, виза орталығына ұсыну үшін банктердің филиалдарында транзакция туралы үзінді көшірмелерді басып шығару қажеттілігі болмайды. Уақыт өте келе сақтандыру компаниялары қызметке қосылады. Яғни, бір қосымшадағы адам өз ақшасымен не болып жатқанын, депозиттер мен сақтандыру полистері бар екенін көре алады. Жалпы, ашық банкинг тұжырымдамасы-бұл қаржылық деректерді басқаруда икемділікке ие болатын клиент туралы көбірек. Ол белгілі бір ұйымға оның шоты, транзакциялары, балансы, балансы туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді", - деп түсіндірді ҚР ҰБ Ұлттық төлем корпорациясының Басқарушы директоры Жанар Самаева.
Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің (ҚНРжДА) төрағасы Мәдина Әбілқасымова қаржыгерлерге Базель қағидаттарына сәйкестендіру арқылы қадағалауды қатаңдату туралы: "бізде экожүйелері бар банктер (банктердің барлық баланстарының операциялары өте көп), сондай-ақ дәстүрлі банк модельдері дамуда. Банктер сақтандыру ұйымдарына, активтерді басқару ұйымдарына иелік етеді. Қазір олар финтех компанияларына белсенді инвестиция салуда. Біз Базель комитетінің 29 қағидатын реттеуге енгізуді аяқтадық. Бұл шетелдік инвесторлардың, халықтың, рейтингтік агенттіктердің банктеріне деген сенімін арттырады".
Қаржы нарығындағы ақпараттық қауіпсіздік деңгейін арттыру мақсатында Агенттік тұрақты бақылау және қадағалау іс-шараларын жүзеге асырады. 2023 жыл ішінде ҚНРжДА тәуекел дәрежесін бағалау негізінде 6 тексеру, Қазақстан Республикасының ақпараттық қауіпсіздік, ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдері және ақпараттық технологиялар тәуекелдері саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан қаржы ұйымдарына қатысты 14 құжаттық тексеру жүргізді. Жүргізілген тексерулердің қорытындысы бойынша анықталған бұзушылықтарды жою мақсатында қаржы нарығының субъектілеріне қатысты 16 жазбаша нұсқама қолданылды.
"Банк секторын жинақталған стресстік активтерден тазарту аяқталды. Мен тіпті 2000-шы жылдары болған реттеудің кемшіліктері зерттелді, реттеуге тиісті өзгерістер енгізілді, тәуекелге бағытталған қадағалауға көшу жүзеге асырылды деп айта аламын. Егер жақсылық туралы айтатын болсақ, онда біз және Ұлттық Банк біздің секторымызда инновацияларды енгізу үшін көп нәрсе істеп жатырмыз", - деп қорытындылады ҚНРжДА басшысы.
Ашық дереккөздерден алынған сурет
