Актив
Сақтандыру секторының активтері 2024 жылдың үш тоқсанының қорытындысы бойынша жалпы сақтандыру компанияларымен (ЖСК, +12,6%) салыстырғанда өмірді сақтандыру компанияларының (ӨСК, +30,7%) озық өсуі кезінде 21,3% - ға (Ұлттық Банктің деректері, «Курсив» есептеулері) өсті. Түсінікті болу үшін: барлық 24 қазақстандық сақтандырушының жиынтық активтері (1 қазанға 2,83 трлн теңге) ірі отандық ЕДБ тізімінде жетінші орында тұрған жеке алынған Еуразиялық қайта құру және даму банкінің (2,76 трлн теңге) мөлшерімен салыстырылады. СК активтері негізінен жиынтық портфельдегі үлесі 1 қаңтардағы 70,2% - дан 1 қазандағы 75,5% - ға дейін ұлғайған бағалы қағаздармен ұсынылған.
Есепті кезеңде сектордың бес ірі ойыншысының құрамы, егер Freedom Life компаниясы үшін ранкингте бесінші орынды босатқан «KazakhExport» мемлекеттік СК нарығынан кетуден басқа өзгерістерге ұшырады. Бірақ периметрдің артында топ-5 бірнеше ауыстырулар бар. KM Life екі сатыға көтерілді (№8 – ден №6-ға дейін), бір сатыға (№8-ден № 8-ге дейін) – «Еуразия» ӨСК. «Виктория» СК (№6-дан №7-ге дейін) және Freedom Insurance (№7-ден №9-ға дейін) кері бағытта жүрді. Осылайша, ӨСК активтерінің неғұрлым жылдам өсуі олардың ірі сақтандыру компанияларының рингингінде бірте-бірте ЖСК-тан озып кетуіне әкеледі.
Активтердің динамикасына келетін болсақ, абсолюттік мәнде ең үлкен өсімге «Халық-Life» ӨСК қол жеткізді (жыл басынан бері+155 млрд теңге). Екінші орында «Еуразия» СК (+102 млрд), одан әрі Nomad life (+63 млрд) және Freedom life (+49 млрд). Өсу қарқыны бойынша Sinoasia (тоғыз айда+74%) көш бастап тұр, одан кейін үлкен «Халык-Life» (+42%) және Freedom life (+35%) орналасқан. Активтерді алу бес ойыншыда орын алды, олардың барлығы жалпы сақтандыру саласында жұмыс істейді (Basel, «Интертич», «Қазақмыс», «Виктория», Freedom Insurance).
Сыйлықтар
Пошта секторындағы сақтандыру сыйлықақыларының өсуі өмірді сақтандыру саласын толығымен қалыптастырады. ӨСК үш тоқсанда жиынтығында 674 млрд теңге сомасына сыйлықақылар жинады (жылдық мәнде+94%), ал ӨСК-де сыйлықақылар тек 4,3% - ға (536 млрд теңгеге дейін) өсті. Ал егер өткен жылдары алынған ӨСК сыйлықақыларының көлемі бойынша (жиынтығында) ӨСК-дан әрқашан озып кетсе, онда ағымдағы жыл life-компаниялар сабақтас сала өкілдерінен артық жинайтын тарихтағы бірінші жыл болуы ықтимал.
Life-салада ерікті зейнетақы аннуитеттері басты драйвер болып табылады, олар бойынша сыйлықақылар сегіз айда тура 20 есеге (10,6 млрд теңгеден 209 млрд теңгеге дейін) өсті. Жазатайым оқиғалардан ерікті жеке сақтандыру (+135%, 73 млрд теңгеге дейін) және персоналды жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру (+68%, 93 млрд теңгеге дейін) бойынша сыйлықақылар да жоғары қарқынмен ұлғайды. Бірақ «мірді ерікті сақтандыру» сыныбында сұраныстың орташа өсуі байқалады: олар бойынша сыйлықақылар тек 11% - ға (134 млрд теңгеге дейін) өсті.
Жекелеген ойыншылар бөлінісінде үш тоқсанның қорытындысы бойынша барлық сыйлықақылардан көп (таза сома) «Халық-Life» (230 млрд теңге), Freedom life (155 млрд) және Nomad life (146 млрд) жиналды, яғни алымдар бойынша көшбасшылардың үштігін тек life-компаниялар ұсынады. Олардың артында екі ірі өрім бар: «Еуразия» (139 млрд) және «Халық» (76 млрд). Көшбасшылар үшін сыйлықақылар жинау бойынша үздік 5 нәтижені «Номад Иншуранс» (48,1 млрд), «Еуразия» ӨСК (47,7 млрд) және Freedom Insurance (31,5 млрд) көрсетеді. Осылайша, сыйлықақы жинау бойынша көшбасшылардың сегізіне Халық Банкі экожүйесінің, Freedom bank және Еуразиялық Топ деп аталатын екі өкілі, сондай-ақ Nomad брендімен екі компания кіреді.
Абсолютті мәнде сыйлықақылардың ең үлкен өсіміне сол «Халық-Life» (2023 жылдың тоғыз айындағы сомаға+115 млрд теңге), Freedom life (+100 млрд) және Nomad life (+63 млрд) қол жеткізді. Салыстырмалы түрде Freedom life (+181%), «Еуразия» ӨСК (+116%) және «Комеск-өмір» ӨСК (+106%) алымдары ең жылдам өсуде. Набиуллина, жеті ойыншы (Basel, Amanat, «Интер», «Виктория», «Қазақмыс», «Еуразия» СК және Jusan Garant) өткен жылмен салыстырғанда әзірге сыйлықақыларын есептемеген. Болжам бойынша, бұл жетілік жалпы сақтандыру саласында жұмыс істейді.
Төлемдер
2024 жылдың үш тоқсанындағы сақтандыру төлемдерінің саны жылдық мәнде 21,5% - ға өсіп, 982 мың соманы құрады. Төлемдердің жиынтық көлемі 24,6% – ға, оның ішінде ӨСК – да-75% - ға (81 млрд теңгеге дейін), ӨСК-да-8,8% - ға (160 млрд теңгеге дейін) ұлғайды.
Life-салада ең көп төлемдер қызметкерлерді жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру сыныбына түсті: 2024 жылдың сегіз айында олардың көлемі 29,5 млрд теңгеге жетіп, жылына үш еседен астам өсті (9,5 млрд теңгеден). Мүмкін, биыл кейбір ірі өндірістерде жарақаттанудың өсуі мүмкін. ӨСК ұсынатын ерікті өнімдерге келетін болсақ, «өмірді сақтандыру» сыныбы бойынша төлемдер 43% – ға (21,4 млрд теңгеге дейін), зейнетақы аннуитеттері бойынша-31% - ға (15,3 млрд теңгеге дейін) өсті.
Компаниялар бөлінісінде төлемдер бойынша ең көп шығыстарды (таза сома) биыл «Еуразия» СК көтереді (үш тоқсанның қорытындысы бойынша 53,6 млрд теңге). Абсолютті түрде айтарлықтай жоғары шығындар «Халық-Life» (28,7 млрд), «Халық» СК (24,2 млрд), Nomad life (22,6 млрд) және Jusan Garant (15,6 млрд) болды. Қалған ойыншылардың табысы 10 млрд теңгеден асты, олардың ішінде KM Life (9,93 млрд), «Номад Иншуранс» (9,86 млрд) және Sinoasia (8,73 млрд) ең көп жұмсаған.
Өткен жылмен салыстырғанда ең үлкен өсім NOMAD life компаниясында (+11,1 млрд теңге) тіркелді. Сондай-ақ, «Халық-Life» СК(+9,4 млрд), «Халық» СК (+7,4 млрд) және Jusan Garant (+7,0 млрд) бойынша төлемдер айтарлықтай өсті. Салыстырмалы түрде (егер активтері 70 млрд теңгеден аз шағын ойыншыларды ескеретін болсақ) сақтандыру жарналары бойынша шығыстардың ең жылдам өсуі «Еуразия» ӨСК-де байқалады (жылдық мәнде+381%). Сондай-ақ Freedom life (+129%), Nomad life (+97%), Jusan Garant (+82%) және KM Life (+74%) төлемдерінің жоғары қарқынмен өсуі байқалады. Салыстыру үшін, life және non-life "қыздарының" жалақысы сәйкесінше 49 және 44% - ға өсті.
Нәтижесі
Сектордың таза табысы үш тоқсанның қорытындысы бойынша 15,5% - ға (157 млрд теңгеге дейін) төмендеді, бұл ретте ӨСК бір жыл бұрынғыға қарағанда 40% - ға аз табыс тапты, ал ӨСК қаржылық нәтижесі 8,6% - ға жақсарды. ӨСК-де пайданың төмендеуі кіріс динамикасымен (+88,5%) салыстырғанда шығыстардың (+125%) озық өсуіне байланысты. ӨСК шығындарының құрылымында, біріншіден, резервтер құруға жұмсалған шығындар күрт өсті (2023 жылдың сегіз айында 42 млрд теңгеден ағымдағы жылы 253 млрд теңгеге дейін). Екіншіден, комиссиялық сыйақыны төлеу туралы іс жүзінде жаңа және өте қымбат мақала пайда болды (бұл, мүмкін, агенттік комиссиялар), оның шығыстары үш тәртіпке көтерілді: бір жыл бұрынғы елеусіз 169 млн теңгеден ағымдағы 116 млрд теңгеге дейін. Үшіншіден, ӨСК пайдасына қысым жалпы және әкімшілік шығыстардың жоғары өсімін көрсетеді (42 млрд теңгеден 103 млрд теңгеге дейін).
Нәтижесінде бір жыл бұрын ӨСК пен ӨСК бірдей табыс тапты, ал қазір сектордың жалпы пайдасындағы ӨСК үлесі 36% - дан төмен түсті.
Қазіргі уақытта ең тиімді бес компания инфографикада бейнеленген. Пайда динамикасына келетін болсақ, тек тоғыз ұйым, оның ішінде тек екі ӨСК («Халық-Life» және «Мемлекеттік аннуитеттік компания») өткен жылғы өз нәтижесін жақсарта алды. Шын мәнінде, өмірді сақтандыру саласында «Халық-Life» бүгінгі таңда пайданы қысқарту үрдісіне көнбеген жалғыз нарық ойыншысы болып табылады.
Ufc-де жеті ойыншы, оның ішінде төрт ӨСК ойыншысы жұмыс істейді. Салыстыру үшін: бір жыл бұрын бұл секторда теріс қаржылық нәтижелері бар екі ғана компания болған («Комэск-өмір» ӨСК және «ТрансОйл» СК). Ең көп шығыны бар ұйымдардың үштігіне «Еуразия» ӨСК (үш тоқсанда -1,9 млрд теңге), Nomad life (-1,5 млрд теңге) және «Комеск-өмір» (-683 млн теңге) кіреді. Сондай-ақ, шығынға «ТрансОйл» (-545 млн), Standard Life (-362 млн), «Интертич» (-29 млн) және АСКО (-11 млн теңге) компаниялары жол берді.
Дереккөз: https://kz.kursiv.media/2024-11-25/print1061/
Ашық дереккөзден алынған сурет
